Galinsoga quadriradiata (Kıllı beşpatçiçeği)

Tanımı

Galinsoga quadriradiata (Kıllı beşpatçiçeği), Papatyagiller (Asteraceae) ailesine bağlı Beşpat (Galinsoga) cinsinden bir bitkidir. Halihazırda Türkçe kaynaklarda Galinsoga ciliata adı ile geçmektedir. Genellikle 20 ila 80 cm boylanabilen tek yıllık bir bitkidir. Dalları ince pürüzlüdür. Yapraklar saplı, yumurtamsı, 2,5 ila 7 cm uzunluğunda, 1 ila 5 cm genişliğinde, tabanı kamamsı,kenarları kütdişli-testere dişli, ucu sivri, her iki yüzeyi de ince pürüzlü ila çıplak; tabanda üç damarlı ve yaprak sapı 3,5 cm uzunluğundadır. Çiçek başları, terminal ya da en üstteki koltuklarda birkaç başlı talkım çiçek durumlarındadır. İnvolukrum 2,6 ila 3,5 mm uzunluğundadır. Filariler cılız tüylü ila çıplaktır. Paleya kirpikçiklidir. Işın çiçekleri beyaz renkli, 1 ila 1,6 mm uzunluğunda ve 4 ila 5 adettir. Diskç çiçekleri yeşilimsi, 1,2 ila 1,7 mm uzunluğunda ve havlıdır. Kapçık siyah renkli, 1,5 ila 1,7 mm uzunluğunda ve cılız tüylüdür. Sorguçların ucunda 1,2 mm uzunluğa kadar kılçık bulunmaktadır.

Galinsoga parviflora ile çok yakındır; gövdenin alt bölümde havlı olması, çiçek durumu sapının çok sayıda salgılı ve salgısız tüy taşıması, filarilerin dökülücü olması, sorguç ucunda sipsivri kılçık olması ile ondan ayrılır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Orta ve Güney Amerika’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümünde doğallaşmıştır. Tahrip edilmiş araziler ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 100 ila 1600 metre arasındaki rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Cins 1756 – 1797 yılları arasında yaşamış İspanyol bitki bilimci Ignacio Mariano Martinez de Galinsoga’ya adanmıştır. Cinsin Türkçe adı olan beşpat olasılıkla 5 adet olan dilsi çiçeklere işaret eder. Epitet Latince dört ışınlı anlamına gelir. Ancak türde zaman zaman beş dilsi çiçek de görüldüğü olur.

Gıda

Yaprak, gövde ve çiçekli sürgünler çiğ ya da pişirilerek tüketilmekte ya da çeşitli yemeklere ve salatalara eklenmektedir.