Özet
Galinsoga parviflora (Beşpat çiçeği) genelde nemli orman sınırlarında görülen ve yaz başından güz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Galinsoga parviflora (Beşpat çiçeği) 10 ila 80 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Dik bir bitki olup karşılıklı dallıdır. Yapraklar kısaca saplı, yumurtamsı ila mızraksı, tepede sivri ve kenarları dişlidir. Çiçek sapı kısa dik yayık tüylüdür ve birkaç kısa salgılı tüy görülür. Çiçek başı neredeyse küresel, 4 ila 5 mm çapında, filari genişçe yumurtamsı ve yaklaşık 4 mm uzunluğundadır. Dilsi çiçekçikler genellikle 5 adet olup beyaz renklidir ve 1 mm uzunluğundadır. Uzunluğu genişliği kadar olup üç dişlidir. Tüpsü çiçekçikler 15 ila 50 adet olup sarı renklidir. Dilsi çiçekçiklerin kapçığı 1,5 ila 2,5 mm uzunluğunda olup sorgucu yoktur ya da 5 ila 10 adettir. Tüpsü çiçekçiklerin kapçığı 1,3 ila 2,5 mm uzunluğunda, çıplak ya da kılçıklı olup sorgucu yoktur ya da 15 ila 20 adet olup gri renkli, şeritsi ve saçaklıdır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Güney Amerika’da yayılış gösterir. Ancak 1796 yılında İngiltere’deki Kew Bahçelerine getirilen tür, zamanla buradan dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tahrip edilmiş araziler ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ve Karamürsel ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde beşpat çiçeği adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins 1756 – 1797 yılları arasında yaşamış İspanyol bitki bilimci Ignacio Mariano Martinez de Galinsoga’ya adanmıştır. Cinsin Türkçe adı olan beşpat olasılıkla 5 adet olan dilsi çiçeklere işaret eder. Tür adı Latince küçük çiçekli anlamına gelir. Türün, cins özelinde küçük çiçekli olmasına işaret eder.
Gıda
Yaprak, gövde ve çiçekli sürgünler çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir ya da çeşitli yemeklere eklenebilir. Yapraklar kurutularak un haline getirilip çorbalara eklenir.
Tıp
Suyu yaraların tedavisinde kullanılmıştır ve kanı pıhtılaştırmaya yardımcı olduğu rapor edilmiştir.
Dikkat
Keçiler için zehirli olduğu rapor edilmiştir.
Bilgi
Isırgan (Urtica dioica) bitkisinin temas ettiği yere sürülürse etkilidir.
Fotoğrafları
