Özet
Galatella (Galatel) genelde makilik alanlarda görülen ve yine genelde güz aylarında çiçek açan çok yıllık bitkilerden oluşan bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Galatella (Galatel) sağlam rizomlu çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Gövde dik ya da yükselici, genellikle üst bölümde dallı ya da nadiren dalsızdır. Yapraklar sapsız, dikdörgensi, eliptik ila mızraksı, sıklıkla salgılı benekli, en alttakiler üç iken üsttekiler tek damarlı, kenarları düz ve sıklıkla kıvrıktır. Çiçek başları ışınsal ya da zaman zaman tablamsı, birkaç adet ya da çok sayıda ve 20 ila 30 arası çiçeklidir. İnvolukrum ters konik ya da çansı ila yarı küreseldir. Filariler 3 ila 5 sıra halinde, yeşilmsi, kiremitsi dizilişli, zarsı, çıplak ya da kısa havlı, 1 ila 3 damarlı, kenarları kuruzarsı, mızraksı ila mızraksı-yumurtamsı ve sivri uçludur. Çiçek tablası hafifçe dışbükey, peteksi ve saçaklıdır. Dilsi çiçekçikler verimsiz, tek sıra halinde 5 ila 20 adet ya da nadiren hiç yoktur. Taç pembemsi ya da mavi tonlarındadır. Tüpsü çiçekler erselik, verimli ve 5 ila 60 adettir. Taç sarı ya da zaman zaman pembemsi menekşe renklidir. Kapçık mızraksı ya da dikdörtgensi, düzleştirilmiş, kılçıklı ve kabarık çizgilidir. Sorguç iki sıra halinde beyazımsı ya da zaman zaman morumsu uçlu ve uzunlukları eşit değildir. Cins Avrasya ve Kuzey Afrika’ya özgüdür. [Harita, Sinonimler, Türler]
Etimoloji
Cins adı Latince Galatae’ya anlamına gelir. Mitolojide Acis’in, Tepegöz Polyphemus tarafından kıskançlık nedeniyle öldürülen sevgilisi. Acis, öldürülen sevgilisini bir nehir ruhuna dönüştürmüştür. Acis ise Avrupa ve kuzey Afrika’ya özgü başka bir soğanlı bir bitki cinsine adını vermiştir. Cinsin Türkçe adı olan galetel bilimsel adından üretilmiş gibi gözükmektedir. Ortaçağ Türkçe metinlerinde bitki altunbaşı olarak geçmektedir.
