Tanımı
Tek yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Gövde dik ve dallıdır. Çiçekler tek simetrilidir. Çanak yaprak iki adet ya da körelmiştir. Üst taç yaprak mahmuzludur. Cinsin büyük bölümü Akdeniz havzasına özgüdür ancak çok sayıda türü Amerika ve Avustralya kıtasında da doğallaşma eğilimindedir. Bitki kini simgeler. Fumaria indica iltihap giderici özellikleri nedeniyle sıklıkla başvurulan bir bitkidir.
Etimoloji
Cins adı Latince duman anlamına gelir. Cinsin çiçeklerin yarı saydam renklenmesine atıftır. Özellikle sabah saatlerinde toprağın üzerinden duman çıkıyormuş görünümü sergilerler. Ayrıca cinse bağlı Fumaria officinalis’in dumanı çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmıştır. Yine başka bir etimolojik bağıntı olarak, bitkilerin göze uygulandığında dumana maruz kalan gözlerde olduğu gibi gözlerin yaşarmasına neden olması gösterilebilir. Daha düşük bir ihtimal olsa da son olarak şu bilgiyi de verelim: Avrupa’da kahinler yer altı ruhlarını çağırmak için ateşe bitkinin saplarını atardı. Cinsin Türkçe adı olan şahtere Farsça orijinlidir ve hükümdar teresi (شاهترج) anlamına gelir. Bitki Arapça kaynaklarda zaman zaman hükümdar baklası (بقلة الملك) olarak anılır. Cinsin Türkçe adı ise bey börkü idi.
Anahtar
1. Çiçek 9 mm ya da daha fazla; alt taç yaprak kaşıksı değil; yaprak lobu dikdörtgensi, mızraksı ya da çivimsi, genellikle 2 mmden daha geniş
2. Meyve 2,5-4 x 2,3-3 mm, kuruduğunda kabaca buruşuk
3. Meyve mukronat ya da mukronatçık, belirgin biçimde omurgalı 1. gaillardotii
3. Meyve küt ya da derin girintili omurgasız ya da belirsiz omurgalı
4. Çiçek beyaz; taç yaprak yumurtamsı ya da dikdörtgensi-mızraksı, asla şeritsi değil
5. Meyve sapı geriye kıvrık; çanak yaprak genişçe yumurtamsı 5. flabellata
5. Meyve sapı dik; çanak yaprak dikdörtgensi-mızraksı 2. judaica
4. Çiçek pembe; çanak yaprak çok dar şeritsi 4. macrocarpa
2. Meyve 1,9-2,5 x 1,6-2,5 mm, kuruduğunda pürüzsüz ya da belirsiz buruşuk
6. Salkım uzun saplı; çiçek beyaz; meyve pürüzsüz 5. capreolata
6. Salkım neredeyse sapsız; çiçek pembe; meyve belirsiz buruşuk
7. Meyve sapı dik, meyve küt 7. bastardii
7. Meyve sapı geriye kıvrık; meyve sipsivri 6. petteri
1. Çiçek 9 mmden küçük; alt taç yaprak kaşıksı; yaprak lobu mızraksı ila şeritsi, genellikle 1,5 mmden daha dar
8. Çanak yaprak iri, tacın 1/3 ya da daha fazla uzunluğunda
9. Bırahte meyve sapını aşar; meyve yuvarlak
10. Meyve sapı geriye kıvrık; meyve (1-)1,5(-1,6) mm uzunluk ve genişliğinde, neredeyse pürüzsüz 8. kralikii
8a. rostellata
10. Meyve sapı dik-yayılıcı, meyve 2,1-2,3 x 2-2,3 mm, iyice buruşuk 9. densiflora
9. Bırahte meyve sapından kısa; meyve kesik ve az girintili
11. Meyve belirgin kalıcı sivri çıkıntılı; çanak yaprak yumurtamsı-mızraksı; mahmuz düz 11. cilicica
11a. boissieri
11. Meyve belirgin sivri çıkıntılı değil; çanak yaprak mızraksı; mahmuz kavisli 10. officinalis
8. Çanak yaprak çok küçük, tacın 1/4’ünden daha kısa ya da körelmiş
12. Üst taç yaprakların kanadı ileriye doğru geri kıvrık, mor 12. microcarpa
12a. schleicheri
12. Üst taç yaprakların kanadı ileri doğru geri kıvrık değil, pembe ya da beyaz
13. Çanak yaprak körelmiş ya da hiç yok; dış taç yapraklar derin girintili 15. asepala
13. Çanak yaprak mevcut ancak küçük; dış taç yapraklar derin girintili değil
14. Yaprak bölümleri düz; bırahte meyve sapından daha kısa; çiçek pembe; salkım kısa saplı 13. vaillantii
14. Yaprak bölümleri oluklu; bırahte meyve sapına eşit; çiçek beyaz ya da pembemsi; salkım neredeyse sapsız 14. parviflora
