Fraxinus pennsylvanica (Amerikan dişbudağı)
Tanımı
Fraxinus pennsylvanica (Amerikan dişbudağı), Zeytingiller (Oleaceae) ailesine bağlı Dişbudak (Fraxinus) cinsinden genellikle 12 ila 25 metre arası büyüyebilen yaprak dökücü bir ağaçtır. Gövde 60 cm çapa ulaşabilir. Genç ağaçların kabuğu pürüzsüz ve gri renkli iken zamanla kabukta çatlaklar oluşur. Kış tomurcukları kırmızımsı kahverengi ve kadifemsi yüzeylidir. Yapraklar 15 ila 30 cm uzunluğunda ve yedi ila dokuz arası yaprakçıktan oluşan bileşik telek halindedir. Yaprakçıklar 5 ila 15 cm uzunluğunda ve 1 ila 9 cm genişliğinde, testere dişli kenarlı ve kısa sap üzerindedir. Çiçekler yapraklarla beraber görülür. Bunlar sıkı salkımlar halindedir ve taç yaprakları yoktur. Meyve 2,5 ila 7,5 cm uzunluğunda ve tek tohumludur.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak kuzey Amerika’da yayılış gösterir ancak peyzaj değeri nedeniyle yaygın olarak sulak alanların kenarına dikilmektedir. Sulak alanlar ve peyzajlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins adı Latince yıldırım anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin yıldırım çekme özelliğine işaret eder. İkinci bir görüş ise mızrak kelimesini önerir, ağaçlar mızrak yapımında kullanılırdı. Son görüş ise Antik Yunanca çit anlamına geldiği yönündedir. Ağaçların binaları çevreleyen ucu sivri çitleri inşa etmek için kullanılmasına işaret eder. Epitet Latince Pennsylvania, ABD anlamına gelir ve açık bir şekilde türün tip yerine işaret eder.
Gıda
İç kabuğu pişirilerek tüketilmektedir. Ayrıca iç kabuk kurutularak toz haline getirilir ve çorba ya da ekmek yapımında kullanılır.
Kabuk ve yapraklar toniktir. Bunun yanında depresyon ve yorgunluğu gidermek için iç kabuğu demlenerek kullanılmıştır. Ayrıca kökleri idrar söktürücüdür.
Kabuğunda kırmızı boya elde edilmiştir.
Amerikan dişbudağı…
Fraxinus pennsylvanica, Kocaeli’de genelde peyzaj alanlarına dikilen ve bahar aylarında çiçek açan bir ağaçtır.
Dilimizde amerikan dişbudağı adı ile bilinmektedir.
