Özet
Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpa (Anadolu dişbudağı) genelde ormanlık alanlarda görülen ve bahar aylarında çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpa (Anadolu dişbudağı) genellikle 30 metre büyüyebilen bir ağaçtır. Gövde derince çatlaklıdır. Sürgünler ve yaprak sapları çıplaktır. Kış tomurcukları kahverengidir. Yaprakçıklar 7 ila 13 arası çift halinde, alttaki orta damar boyunca kısaca ülgerli, sapsız, dikdörtgensi mızraksı ya da şeritsi mızraksı, 6 ila 8 cm uzunluğunda ve 1,5 ila 2,5 cm genişliğinde, tepede sipsivri, tabanda kamamsı ya da düz, genellikle testere dişli kenarlıdır. Çiçek kurulu koltuklarda, yapraksızdır ve yapraklardan önce belirir. Çanak ve taç görülmez. Meyve ters yumurtamsı dikdörtgensi ya da mızraksı, 2 ila 4,5 cm uzunluğunda ve ucu küt ila sivridir.
Anahtar
Aç
1. Yaprakçıklar 7-13 adet, alttaki orta damar boyunca kısaca ülgerli subsp. oxycarpa
1. Yaprakçıklar 3-13 adet, her iki yüzeyde de çıplak
2. Yaprakçıklar 3-13 adet subsp. angustifolia
2. Yaprakçıklar 3-7 adet, genellikle daha kalın ve daha mumlu subsp. syriaca
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ile Karadeniz kıyı şeridinde yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Sulak alanlar ve ormanlarda görülen bitki umumiyetle mart ve nisan ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 100 ila 900 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adları
Dilimizde anadolu dişbudağı adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince yıldırım anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin yıldırım çekme özelliğine işaret eder. İkinci bir görüş ise mızrak kelimesini önerir, ağaçlar mızrak yapımında kullanılırdı. Son görüş ise Antik Yunanca çit anlamına geldiği yönündedir. Ağaçların binaları çevreleyen ucu sivri çitleri inşa etmek için kullanılmasına işaret eder. Tür adı Latince dar yapraklı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün ayırt edici yaprak yapısına işaret eder. Özgün tanımda bu “foliolis sessilibus lanceolatis remote denticulatis” olarak belirtilmiştir. Alttür adı ise Antik Yunanca sivri meyveli anlamına gelir ve alttürün farklılığını vurgular. Özgün tanımda bu “samaris lanceolatis utrinque attenuatis longe mucronatis” olarak belirtilmiştir.
Gıda
Meyveleri yemeklerde çeşni olarak kullanılır. Bunun yanında ağaçtan manna elde edilir.
Bir yanıt yazın