Kocaeli Bitkileri | Ficaria verna subsp. ficariiformis (Arpacık salebi)

Arpacık salebi

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Zehirli bitki.

Dolaşım

Bitkiler › Düğünçiçeği takımı › Düğünçiçeğigiller › Arpacıksalebi › Arpacık salebi

Dağılımı

Bitki doğal olarak kuzey Afrika, Kafkasya ve Avrupa’da yayılış gösterir.

Genel bilgiler

Yapraklar koyu yeşil ve kalp biçimlidir. Çiçekler belirgin, parlak sarı renkli taç yapraklara sahiptir. Tüysüz ve kulakçıksızdır. Çiçekler çok simetrili, 3 çanak yaprak benzeri tepal ve 7 ila 12 arası sarı taç yaprak benzeri tepale sahiptir. Çok sayıda ercik ve karpel görülür. Meyve tek tohumlu kapçıktır ve boyuncuk kısadır. Tohumlar bahar aylarında çimlenir. Sıcaklığın düştüğü ve günlerin kısaldığı kış aylarında büyümeye başlar. Bir yıl boyunca fide olarak kalır. Mayıs ayından sonra altı ay boyunca uykuya geçer. Yapraklar böbrek biçimli ve saplıdır. Nemli ya da ıslak toprakları, gölgeli ya da güneşli bölgeleri tercih eder. Güçlü ve rekabetçi bir istilacıdır.

Gözlem

Tarla, çayır ve çalılıklarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Yaygın adları

Arpacıksalebi, Yağlıot, Basur otu, Çöpmalı, Çöp salebi, Şehriye salebi.

Çiçek zamanı

Mart-Mayıs ayları.

Yükseklik

0-1000 metre arası.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca “incir gibi” anlamına gelir. Cinsin yumruları incir (Ficus carica) meyvelerine benzemektedir. Türkçe adı olan “arpacıksalebi” belirgin biçimde cinsin yumrulu yapısına işaret eder. Cinsin yumruları pişirilerek tüketilebilir. “Arpacık” ise soğanın (Allium cepa) hayli küçük ve yine yumruları incire benzeyen bir kültivarının adıdır. Tür adı Latince “ilkbahar” anlamına gelir. Tür erken dönemde ve çoğunlukla ilkbahar gelmeden önce çiçek açar. Bahar habercisi çiçeklerdendir. Alttür adı ise Latince “incir biçimli” anlamına gelir. Yumrularının incir meyvesine işaret eder.

Mutfak

Pişirilmesi halinde zehir kaybolur. Kaynatılarak tüketilebilir. Genç yapraklar pişirilerek tüketilir. Erken dönemdeki yaprakların zehirli olmadığı bildirilmiştir ve bunlar salatalara eklenir.

Geleneksel tıp

Geleneksel olarak hemoroit tedavisinde kullanılır.

Dikkat

Çiğ tüketildiğinde zehirlidir ve otçul hayvanlara karşı ölümcül olabilir. Hasarlı ya da ezilmiş yapraklarına temas edilirse deride kızarıklar, kaşıntılar ve kabarmalara neden olabilir. Bitki yutulursa mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, spazm ya da felce neden olabilir.