Araceae (Yılanyastığıgiller)

Özet

Araceae (Yılanyastığıgiller), genellikle geofitlerden oluşan ve süs bitkisi olarak yetiştirilen çok sayıda türü bulunan bir ailedir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Alismatales

Kurbağakaşığı takımı

Tanımı

Araceae (Yılanyastığıgiller) yumrulu ya da rizomlu çok yıllık bitkilerden oluşan bir ailedir. Yapraklar tabanda, sıklıkla ağsı damarlı, saplı, almaşlı dizilişli, basit ya da bileşiktir. Çiçek durumu etli silindirik ya da çomaksı bir koçan (spadix) formundadır ve genellikle belirgin düz ya da kukuletalı yeşil, beyaz ya da diğer renklerdeki bırahteler tarafından çevrilmiştir. Koçan minik ve genellikle tek eşeyli çiçekler tarafından kuşatılmıştır. Uçta erkek (staminate) ve tabana doğru da dişi (pistillate) çiçekler mevcuttur. Çiçek örtüsü mevcut ise miniktir ve 4 ila 6 ya da daha fazla serbest ya da birleşik bölümlüdür. Ercik 4 ila 6 adet, çoğunlukla iplikçiksiz ya da zaman zaman geniş düz iplikçiklidir. Meyveler üzümsü olup bölüm başına tek ya da çok sayıda tohumludur. [Sinonimler, Cinsler]

Çoğunlukla tropikal iklimlerde görülen bir ailedir. Cinse bağlı çok sayıda tür insanlar için zehirlidir. Beri taraftan bazı türleri de ülkemizde tırşik adı verilen yemeğin hammaddesi olarak kullanılmaktadır ve ayrıca Colocasia esculenta (Gölevez) Akdeniz bölgesinde yetiştirilmektedir. Ayrıca Xanthosoma sagittifolium ve Amorphophallus paeoniifolius türleri yenilebilir yaprak ve yumruları nedeniyle kültüre alınmıştır. Çok sayıda türü özellikle tropikal kuşakta süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Ailedeki bazı türler ısı üretebilir ve çevre sıcaklığının düşük olduğu hallerde bile çiçekler 45 dereceye kadar yükselir. Bu, böcekleri ısı vaat ederek soğuk havalarda çiçeklere çekebilmeye yönelik bir tozlaşma stratejisidir. Ayrıca bu havanın aşırı soğuması durumunda doku hasarını da asgari seviyede tutmaya yarar. Yine bazı türlerin çiçekleri çürümekte olan leş kokusunu yayarak özellikle leşçil böcekleri kendilerine çekerek tozlaşma sürecini destekler. Çürük et kokusu, aynı zamanda bitkinin ürettiği ısı ile daha hızlı yayılır. Yine çok sayıda türünün yapraklarında kalsiyum oksalat bulunur ve yutulduğunda ağız ve yemek borusunda ciddi rahatsızlıklara neden olabilir.