Euphorbia helioscopia (Feribanotu)

Tanımı

50 cm kadar büyüyebilir. Gövde tek, dik, yukarı doğru dallı ve tüysüzdür. Yapraklar almaşlı dizilişli, neredeyse sapsız, oval, uçlara doğru geniş, 1,5 ila 3 cm uzunluğunda ve kenarları inceden tırtıklıdır. Çiçekler küçük, sarı yeşil arası renkli, 2 ila 5 arası yapraklara benzeyen ama sarı renkli bırahtelidir. Çiçekler erseliktir. Geçirgen toprakları ve güneşli bölgeleri tercih eder. Tohumlar doğrudan dışarı ekilebilir, 20 derecede 2 ila 3 haftada çimlenirler. -23 dereceye kadar dayanıklıdır.

Türkçe adları

Dilimizde sarı sütleğen, seher otu, zehir otu ve feriban otu adları ile bilinmektedir.

Gıda

Genç gövdeler pişirilerek tüketilebilir.

Tıp

Tekrarlayan hastalıklara karşı etkilidir. Yaprak ve gövde ateş düşürücü ve kurt düşürücüdür. Antikanser özelliklere sahiptir. Özsuyu deri döküntülerine karşı harici olarak uygulanabilir.

Dikkat

Yüksek derecede zehirlidir. Özsuyu tahriş edici, göz ve açık yaralara temas ettiğinde şiddetli iltihaplara neden olur. Kurutulmuş örnekleri bile zehirli olabilir. Kanserojen etkisi nedeniyle uzun süre temas edilmesi de önerilmez.

Etimoloji

Cins Euphorbus’a adanmıştır. Antonius Musa’nın kardeşidir ve Moritanya kralı Juba’nın hekimidir. Atlas dağlarında keşfettiği bir sukulent türünün laksatif etkilerini yazmış, bu nedenle kral tarafından bu sütleğene onun adı verilmiştir. Tür adı Antik Yunanca güneşe bakan anlamına gelir. Bitkinin yönünü güneşe dönmesine atıftır. Ancak bu bilimsel bir gözlemle desteklenmemiştir. Bu durumda, antikçağda bitkinin böyle davrandığına inanılırdı ve bitkinin antikçağdaki adı modern literatürde aynen korunmuştur.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve tarlalarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Şubat ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1400 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.