Euonymus verrucosus (Benli iğcik)

Tanımı

3 metre büyüyebilir. Dallar ve sürgünler gri yeşil ila gri kahverengi, silindirik ve yoğun pürüzlüdür. Sap kısadır ya da hiç sap görülmez. Yaprak ayası yumurtamsı eliptik, hatta baklavamsı, 5 ila 7 cm uzunluğunda ve 2 ila 3 cm genişliğindedir. Tabanı kaması ya da daralıcı, kenarı dişli, seyrek tüylü, tepede küt ya da sipsivri, yanal damarlar 5 ila 8 çift halindedir ve yaprak kenarına kadar uzanmaz. Çiçek kurulu sapı 2 ila 4 cm uzunluğunda ya da sap olmadan koltuklarda küme halinde, 1 ila 3 arası çatalsı dallı, birkaç çiçekli ve hayli incedir. Çiçek sapı 5 ila 10 mm uzunluğundadır. Çiçekler dört parçalı, 7 ila 10 mm uzunluğunda, çanak yapraklar yusyuvarlak, taç yapraklar pembemsi ila koyu kırmızı renkli ve daireseldir. Kapsül yarı küresel, 4 köşeli, kahverengi ya da sarı kahverengi ila kırmızı kahverengidir. Tohumlar oval, koyu kahverengi ve kısmen turuncu etli doku ile kaplıdır. Çiçekler erseliktir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlar ve çalılıklarda görülür. Kartepe ve Gölcük ilçelerinden kayıt bildirilmiş ancak henüz gözlemlenememiştir. Mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açar. 900 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Etimoloji

Cins Antik Yunanca şanslı isimli anlamına gelir. İsimlendirmenin nedeni açık değildir, Antikçağda bitkinin otçul hayvanları zehirlediğine inanılırdı ve bu nedenle bitkiler ‘olumlu’ bir isim konulmak için geçerli bir nedene sahip değildi. Beri taraftan bitki otçul hayvanlar için zehirli değildir, aksine onların besili olmalarını sağlar. Bu durumun nedeni Yunanca ile Latince arasındaki tercüme hatasından kaynaklanmaktadır. Theophrastus’un kullandığı kelime bitkinin meyvesinin “kan kırmızı” rengine işaret etmektedir ancak kelime Yunancada ölüm anlamına da gelmektedir. Metin Latinceye tercüme edilirken ölüm anlamı tercih edilmiştir. Kelime ayrıca şans eseri anlamına da gelir, bitkiler antikçağda üretkenlikleri ile meşhurdu. Türkçe adı iğağacı, çalıların geçmişte yün eğirme amaçlı iğ yapımında kullanılmalarına işaret eder. Tür adı Latince pürüzlü anlamına gelir. Verrucosus bir bitki bilim terimidir, burada yapraklarda görülen siğil benzeri kabarcıklara işaret eder.

Türkçe adları

Dilimizde benli iğcik adı ile bilinmektedir.

Dikkat

Zehirli bir tür olabilir.

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.