Tanımı
6 metre büyüyebilir. Gövde 20 cm çapa ulaşabilir. Yapraklar karşılıklı dizilişli, mızraksı ve eliptik, 3 ila 8 cm uzunluğunda, 1 ila 3 cm genişliğinde ve kenarları tırtıklıdır. Yapraklar yazın koyu yeşil olur. Sonbaharda sarı-yeşil veya kırmızı-mor olabilir. Çiçekler erseliktir. Meyveler olgunlaştığında dört lob halinde açılır ve turuncu tohumlar görülür. Geçirgen ve tınlı toprağı tercih eder. -25 dereceye kadar dayanıklıdır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlar ve çalılıklarda görülür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir. Örneği gördüğümüz bölgeden daha sonra yol geçirildi ve bitki de çalışma esnasında yok oldu. Nisan ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde iğcik, papaz takkesi ve papaz külahı adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins Antik Yunanca şanslı isimli anlamına gelir. İsimlendirmenin nedeni açık değildir, Antikçağda bitkinin otçul hayvanları zehirlediğine inanılırdı ve bu nedenle bitkiler ‘olumlu’ bir isim konulmak için geçerli bir nedene sahip değildi. Beri taraftan bitki otçul hayvanlar için zehirli değildir, aksine onların besili olmalarını sağlar. Bu durumun nedeni Yunanca ile Latince arasındaki tercüme hatasından kaynaklanmaktadır. Theophrastus’un kullandığı kelime bitkinin meyvesinin “kan kırmızı” rengine işaret etmektedir ancak kelime Yunancada ölüm anlamına da gelmektedir. Metin Latinceye tercüme edilirken ölüm anlamı tercih edilmiştir. Kelime ayrıca şans eseri anlamına da gelir, bitkiler antikçağda üretkenlikleri ile meşhurdu. Türkçe adı iğağacı, çalıların geçmişte yün eğirme amaçlı iğ yapımında kullanılmalarına işaret eder. Tür adı Latince Avrupa anlamına gelir. Türün görüldüğü coğrafyaya işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae sepibus in Pannonia” olarak belirtilmiştir.
Gıda
Meyve ve tohumlardan yenilebilir sarı boya elde edilir.
Tıp
Kabuğu değiştirici, hepatik ve müshil etkilidir. Tohumlar güçlü bir kusturucu ve müshildir. Yaprak, meyve ve tohumlarda hayvanlarda uyuz, bit ve kene vakalarında kullanılır.
Dikkat
Meyvesi zehirlidir. Karaciğer ve böbrek hasarına ve ölüme neden olabilir. Küçük dozu iştah açıcıdır, yüksek dozu ise bağırsakları tahriş eder.
Bilgi
Bitkiden elde edilen yağ sabun yapımında kullanılır. Meyveler öğütülerek bit kovucu olarak kullanılır.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın