Now Reading:

Erodium cicutarium (İğnelik)

Font Selector
Sans Serif
Serif
Font Size
A
A
You can change the font size of the content.
Share Page
26 Şubat 1789
için

Erodium cicutarium (İğnelik)

Erodium cicutarium

Tanımı

Erodium cicutarium (İğnelik), Turnagagasıgiller (Geraniaceae) ailesine bağlı Dönbaba (Erodium) cinsinden genellikle 30 ila 50 cm büyüyebilen tek ya da iki yıllık bir bitkidir. Zaman zaman baharın başında çok kısa olsa da gövdelidir. Taban yaprakları teleksi, yaprakçıklar yumurtamsı dikdörtgensi, 4 ila 10 mm uzunluğunda, derince az teleksi olup düz ya da birkaç dişli bölümlere ayrılmaktadır. Gövde yapraklarının yaprakçıkları derince 1 ya da 2 az teleksidir. Sitipüller genellikle yumurtamsıdır. Çanak yapraklar 4 ila 5 mm uzunluğunda iken meyve zamanı 7 mm, kılçığı 0,2 ila 0,5 mm uzunluğunda ve genellikle 1 ya da daha fazla terminal kıl taşımaktadır. Taç yapraklar yumurtamsı, üst üste binici değil, leylak ya da pembe renkli ve çanak yaprakların 3/2 ila 2 katı uzunluğundadır. Meyve gagası 2,5 ila 3,5 cm uzunluğundadır. Merikarp yaklaşık 5 mm uzunluğundadır.


Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Kuzey Afrika ve Avrasya’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Tarla, çayırlar ve tahrip edilmiş arazilerde görülen bitki umumiyetle mart ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 700 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum


Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca balıkçıl anlamına gelir. Cinsin meyvelerinin balıkçıl (Ardeidae) gagasına benzemesine işaret eder. Cinsin Türkçe adı olan dönbaba büyük ihtimalle olgun meyvelerin kendi ekseni etrafında müdahale olmaksızın dönmelerine işaret eder. Epitet Latince Cicuta gibi anlamına gelir. Türün yapraklarının maydanozgiller ailesinden Cicuta (su baldıranı) cinsinin yapraklarına benzemesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Geranium cicutae folio” olarak belirtilmiştir.


Gıda

Genç yapraklar çiğ ya da pişirilerek yenilmektedir. Yaprakları salata ve çorbalara eklenmektedir. Kökü sakız ikamesi olarak çiğnenmektedir.

Bitkiden yeşil boya elde edilmiştir.


Tıp

Bitkinin tamamı büzücü ve hemostatiktir. Uterin ve diğer kanamaların tedavisinde kullanılmıştır. Kök ve yapraklar emziren anneler tarafından süt akışını arttırmak için yenmiştir. Dahili olarak böcek ısırıkları ve cilt enfeksiyonları üzerinde yıkama amaçlı kullanılmıştır. Çiğnenmiş kökü yara ve döküntülere uygulanmıştır. Yapraklardan yapılan çay terletici ve idrar söktürücüdür. Tifo ateşinin tedavisinde kaynatılarak kullanılmıştır. Romatizma tedavisi için yapraklar banyo suyuna konulur. Tohumlar K vitamini barındırır.


Erodium cicutarium
Erodium cicutarium
Erodium cicutarium
Erodium cicutarium
Erodium cicutarium
Erodium cicutarium

İğnelik…

Erodium cicutarium, genelde işlenmemiş arazilerde görülen ve bahar aylarında çiçek açan yenilebilir bir bitkidir.

Dilimizde iğnelik adı ile bilinmektedir.

1

Cuscuta europaea (Bostanbozan) tek ya da çok yıllık otlar ile çalıların üzerinde görülen ve yaz aylarında çiçek açan parazit bir bitkidir.

3

Cuscuta planiflora (Gökten yağan) genelde otların üzerinde görülen ve bahar ortasından yaz sonuna kadar çiçek açan parazit bir bitkidir.

5

Cuscuta campestris (Kafir saçı) tarım ürünlerine zarar veren ve istilacı potansiyeli yüksek olan parazit bir bitkidir.

7

Convolvulus tricolor (Gündüz sarmaşığı) üç renkli çiçekleri nedeniyle yaygın olarak yetiştirilen popüler bir süs bitkisidir.

9

Convolvulus arvensis (Tarla sarmaşığı) en agresif istilacı bitkilerden biri olan ve neredeyse her habitat türünde görülen bir bitkidir.

11

Convolvulus lineatus (Top yayılgan) yüksek rakımlardaki steplerde görülen ve bahar ortasından yaz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.

13

Convolvulus pentapetaloides (Beş yayılgan) genelde kumlu topraklarda görülen ve bahar ortasından yaz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.

Derleyen

İzmitli, Kocaeli Üniversitesi'nde bitki tarihi üzerine çalışıyor.

Hakkında

Kocaeli’nde görülen bitkilerin klasik ve modern kaynaklara göre tıbbi, mutfak, ekonomik, vb. alanlardaki potansiyelinin ortaya konması amaçlanmış, ayrıca ilin bitki zenginliği fotoğraflarla desteklenerek ilgililer için bir kaynak oluşturulması gayesi güdülmüştür.