Erodium acaule (Leylek gagası)
Tanımı
Erodium acaule (Leylek gagası), Turnagagasıgiller (Geraniaceae) ailesine bağlı Dönbaba (Erodium) cinsinden genellikle 15 ila 25 cm büyüyebilen, gövdesiz ve çok yıllık bir bitkidir. Kök dikey uzar ve odunsudur. Yapraklar tabanda, mızraksı dikdörtgensi, toprağa yayılmış biçimde ve derin teleksidir. Bölümler sapsız, dikdörtgensi yumurtamsı, teleksi loblu, kısa ve sivri şeritler halindedir. Çiçekler 1,5 cm çapında ve parlak pembe renklidir. Taç yapraklar çanağın üç katı uzunluktadır ve tepede yuvarlaktır. Meyve gagası 4 ila 5 cm uzunluğundadır. Erodium cicutarium‘dan kalın, çok yıllık kazık kökü, gövdesiz yapısı, üst üste binici, çanak yaprakların iki katı uzunluğunda ve genişçe ters yumurtamsı olan taç yaprakları ile ayırt edilmektedir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. Genelde çalılık, yol kenarı ve tahrip edilmiş arazilerde görülmektedir. Umumiyetle şubat ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1100 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca balıkçıl anlamına gelir. Bu bağlamda cinsin meyvelerinin balıkçıl (Ardeidae) gagasına benzemesine işaret eder. Cinsin Türkçe adı olan dönbaba büyük ihtimalle olgun meyvelerin kendi ekseni etrafında müdahale olmaksızın dönmelerine işaret eder. Epitet Latince gövdesiz anlamına gelir. Açık bir şekilde türün gövdeden yoksun olmasına işaret eder.
Leylek gagası…
Erodium acaule, genelde işlenmemiş arazilerde görülen ve kış sonundan bahar sonuna kadar çiçek açan bir bitkidir.
Dilimizde leylekgagası ve tarak otu adları ile bilinmektedir.
