Elymus repens (Saban kıran)
Tanımı
Elymus repens (Saban kıran), Buğdaygiller (Poaceae) ailesine bağlı Buğdayotu (Elymus) cinsinden uzun ve sürünücü rizomları olan çok yıllık bir bitkidir. Genellikle 30 ila 80 cm büyüyebilir. Gövde çıplaktır. Yapraklar 3 ila 10 mm genişliğinde, pürüzlü ya da seyrek tüylü ve genellikle düzdür. Başak 5 ila 15 cm uzunluğunda, sıkı ya da gevşektir. Başakçık yanal olarak sıkıştırılmıştır. Dışkavuz 5 ila 10 mm uzunluğunda, mızraksı, 3 ila 7 damarlı ve sivri ya da sipsivridir. İçkavuz çıplaktır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Kuzey Afrika ve Avrasya’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Sulak alanların kenarı, kayalık yamaçlar, stepler ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Harita → Alt türler → Sinonimler → Herbaryum
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca sarılmış anlamına gelir. İçkavuz ve kapçığın tohumun etrafına sıkıca sarılmış olmasına işaret eder. Epitet Latince sürünücü anlamına gelir. Türün rizomlarının yapısına işaret eder. Özgün tanımda bu “Triticum radice repente, foliis viridibus” olarak belirtilmiştir.
Gıda
Kökü pişirilerek tüketilebilir ya da öğütülerek ekmek yapımında kullanılır. Kökü kavrularak kahve olarak içilmiştir. Genç yaprak ve sürgünleri yenilmektedir.
Böbrek, karaciğer ve idrar rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılmıştır. Kökü iltihap giderici, iştah açıcı, yatıştırıcı, idrar söktürücü, taş düşürücü ve toniktir.
İdrar söktürücüdür ve bu nedenle uzun süre kullanımı potasyum eksikliğine neden olur.
Saban kıran…
Elymus repens, genelde yol kenarında görülen ve yaz aylarında çiçek açan çok yıllık bir bitkidir.
Dilimizde sabankıran ve ayrık otu adları ile bilinmektedir.
