Eclipta prostrata (Yerpaskalyası)

derleyen:

Özet

Eclipta prostrata (Yerpaskalyası) genelde nemli bölgelerin civarında görülen ve yaz ortasından güz başına çiçek açan bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asterales

Papatya takımı

Asteraceae

Papatyagiller

Eclipta

Yerpaskalyası

Tanımı

Eclipta prostrata (Yerpaskalyası) genellikle 20 ila 90 cm büyüyebilen tek ya da kısa ömürlü çok yıllık bir bitkidir. Silindirik ve grimsi kök sistemine sahiptir. Gövde dik ya da yatık-yükselicidir. Yapraklar darca yumurtamsı ya da eliptik, neredeyse dişli, 2 ila 6 cm uzunluğunda ve 0,3 ila 2 cm genişliğindedir. Çiçek başları 1 ila 3 arası sayıda, yarı küresel, 6 ila 8 mm çapındadır. İnvolukrum 6 mm uzunluğundadır. Filariler 8 ila 11 adet olup dış filariler çiçeklerin iki katı uzunluğundadır. Dilsi çiçekçikler birkaç seri halinde, 1 ila 2 mm uzunluğunda ve beyaz renklidir. Tüpsü çiçekler beyaz ya da nadiren sarı renkli ve 1 ila 2 mm uzunluğundadır. Kapçık pürüzsüz, siyahımsı, dikdörtgensi, 2 ila 2,5 mm uzunluğunda, sıkıştırılmış ve kanatlıdır. Sorguç ya hiç yoktur ya da küçüktür. Bitki kuruduğunda siyaha dönmektedir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Amerika kıtasında yayılış gösterir ancak günümüzde tropikal ve ılıman kuşağın tamamında doğallaşmıştır. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Dere kenarı ve bataklık alanlarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 100 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve İzmit ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde yer paskalyası adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca eksik anlamına gelir. Kapçıkların sorgucu olmamasına işaret eder. Tür adı Latince sürünücü anlamına gelir. Türün, cins içinde gövdesinin durumuna işaret eder.

Gıda

Taze yaprak ve genç sürgünleri pişirilerek tüketilebilir.

Tıp

Karaciğer toniği ve gençleştirici olarak önerilmiştir. Büzücü, müshil, arındırıcı, kusturucu, oftalmik, kanama durdurucu ve toniktir. Karaciğer şikayetlerinde dahili olarak kullanılmıştır. Ayrıca diş kaybı ve saçın erken ağarması durumlarında başvurulmuştur. Saç dökülmesine karşı uygulanmıştır. Yapraklarına akrep sokmaları vakalarında başvurulmuştur. Kökü kusturucu ve müshil etkilidir. Bunun yanında ineklerde ülser ve yaralarda antiseptik olarak kullanılmıştır.

Bilgi

Saç boyama ve dövme yapmak için kullanılmak üzere bitkiden siyah boya elde edilmektedir.

Fotoğrafları