Echium vulgare (Engerek otu)

derleyen:

Özet

Echium vulgare (Engerek otu) binlerce yıldır tıbbi amaçlarla kullanılan istilacı potansiyeli yüksek bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Boraginales

Hodan takımı

Boraginaceae

Hodangiller

Echium

Engerekotu

Tarihi

Alkanna’ya benzer ancak yaprakları küçük, çiçekleri morumsu ile kırmızımsı renklidir. Kökü kırmızıdır ve buğday hasadı zamanında toplanırsa kan benzeri bir sıvısı bulunur. Kumlu yerlerde yetişir. Yenildiğinde, içildiğinde ya da sarıldığında özellikle sürüngenler olmak üzere vahşi hayvanlar tarafından ısırılanlara yardımcı olur. Çiğnendikten sonra hayvanın ağzına tükürülürse onu öldüreceği söylenir. DI 4-24.

Küçük gövdeli, mor çiçekli, sert yaprak ve dallı bir bitkidir. Kökü normalde siyah olmakla birlikte hasat zamanı kan rengindedir. Kumlu topraklarda yetişir, özellikle engerek olmak üzere yılan zehrine karşı çok etkilidir. Ancak bu özelliğini hasat zamanında geliştirir. Yapraklar ezildiğinde hıyar gibi kokar. Hyssopus ile alınırsa tenyaları atar. Karaciğer ve böbrek ağrıları için hasta ateşliyse hidromelle, ateşi yoksa hidromelle içilir. Kökü merhem yapılarak çil ve cüzzama uygulanır. Bunun yanında kökünü yanında taşıyana yılanların saldırmayacağına inanılır. Buna benzeyen kırmızı çiçekli ve daha küçük bir bitki daha vardır, özellikleri aynıdır. Ayrıca çiğnenerek yılanın üzerine tükürüldüğünde onu öldüreceği söylenir. PL 22-25.

Tanımı

Echium vulgare (Engerek otu) genellikle 30 ila 80 cm büyüyebilen iki yıllık bir bitkidir. Gövde genellikle dalsızdır. Taban ve alt gövde yaprakları şeritsi mızraksı, 12 cm uzunluğunda, kıllı ve tabanı dardır. Üst gövde yaprakları sapsız, mızraksı ve daha küçüktür. Çiçekler ilk açtığında pembedir sonra canlı maviye döner. Bırahte darca mızraksı ve 4 ila 15 mm uzunluğundadır. Çanak tabana doğru beş parçalı ve dışı kıllıdır. Çanak lobları mızraksı şeritsi, çiçek zamanı 6 ve meyve zamanı da 10 mm uzunluğundadır. Polenler mavidir ancak ercik iplikçikleri kırmızıdır. Fındıkçılar yumurtamsı, 2,5 mm uzunluğunda ve sivilcelidir. Derin bir kök sistemine sahiptir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Batı Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir ancak Günümüzde dünyanın büyük bölümüne işgalci tür olarak giriş yapmıştır. [Harita, Alt türlerHerbaryum] Tahrip edilmiş araziler, yamaçlar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve İzmit ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde engerek otu adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca engerek anlamına gelir. Cinsin, yılan ısırığına karşı panzehir olarak kullanılmasına atıftır. Dioscorides, cinsin çiçeklerinin engereğin başına benzediğini kaydeder. Tür adı Latince yaygın anlamına gelir. Türün cins özelinde yayılış alanının genişliğine işaret eder.

Gıda

Genç yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Ispanak ikamesi olarak kullanılmıştır. Doğranarak salatalara eklenmiştir. Tüketilmesinin cinsel isteği arttırdığı rapor edilmiştir.

Tıp

Yılan zehrine karşı panzehir olduğu sanılmaktadır. Terletici ve idrar söktürücüdür. Yaprak ve çiçekli gövdeler öksürük giderici, yatıştırıcı, terletici, idrar söktürücü ve afrodizyaktır. Demlendiğinde ateş, baş ağrısı ve göğüs ağrılarına iyi gelir. Ayrıca çıban tedavisinde suyu ilgili bölgeye uygulanır.

Dikkat

Bilgi

Kökünden kırmızı boya elde edilmektedir.

Fotoğrafları


Yorumlar

  1. Yapraklar yenilebilir yazmışsınız, alttaki metinde de zehirlidir yazmışsınız. Şimdi bunun yaprakları zehirli mi, değil mi?

    1. Eksik bilgi olduğunu kabul ediyorum, buna ayrıca değinmek gerekliydi. Site çok sayıda kaynaktan derlenen bilgilerden oluşturuldu. Yapraklarının zehirli olduğuna da yenilebilir olduğuna da dair bilgiler mevcut. Bu durumda en iyisi uzak durmak olacaktır.

      1. Timur YILMAZ avatarı
        Timur YILMAZ

        Muhtemelen otçul hayvanlar için zehirli olduğunu düşünüyorum.

  2. zehirli denilen ürünlerin az miktarının olumsuz etkide olacağını düşünmüyorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir