Kırkbatıran
Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Zehirli bitki, Akdeniz elementi.
Dolaşım
Bitkiler › Hodan takımı › Hodangiller › Engerekotu › Kırkbatıran
Dağılımı
Bitki doğal olarak batı Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. Günümüzde dünyanın büyük bölümünde işgalci tür statüsündedir.
Genel bilgiler
20 ila 60 cm büyüyebilir. Tüylü ve almaşlı dizilişli, mızraksı yapraklar 14 cm uzayabilir. Çiçekler mor, 15 ila 20 mm uzunluğundadır. Genç bitkiler oval yapraklarla tabanda rozet oluşturur. Rozet yaprakları saplıdır. Gövdedeki yapraklar dar ve küçük, sapsız ve yüreksidir. Çiçekler sapsızdır. Çiçekler parlak ya da koyu mavi ila mor renkli, 2 ila 3 cm uzunluğunda beş taç yaprak ve beş ercik barındırır. Meyve oval piramitsidir. Gövde sert tüylerle kaplıdır. Popüler bir süs bitkisidir.
Gözlem
Tahrip edilmiş araziler, yamaçlar ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.
Yaygın adları
Kırk batıran.
Çiçek zamanı
Mayıs-Ağustos ayları.
Yükseklik
0-1600 metre arası.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca “engerek” anlamına gelir. Cinsin, yılan ısırığına karşı panzehir olarak kullanılmasına atıftır. Dioscorides, cinsin meyvelerinin engereğin başına benzediğini kaydeder. Tür adı Latince “sinirotu” anlamına gelir. Türün yapraklarının Plantago (Sinirotu) cinsi ile yüzeysel benzerliğine işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Echium, lato plantaginis folio, italicum”dur.
Geleneksel tıp
Yılan ve akrep sokması vakalarında başvurulmuştur. Soğuk algınlığı, öksürük, ateş, baş ağrısı, iltihap ve melankoli tedavisinde kullanılmıştır.
Dikkat
Özellikle atlar olmak üzere otçul hayvanlar için zehirlidir. Yüksek oranda otlatılması karaciğerin çökmesine hayvanın ölümüne neden olur. Bu durum, çiçeklerinden elde edilen bal için de geçerlidir.
Fotoğrafları
Literatür
Mantissa Plantarum, ed. 2, 2: 202. 1771. L.