Site icon Kocaeli Bitkileri

Dysphania ambrosioides (Sirken)

Dysphania ambrosioides

Dysphania ambrosioides: 21/10/2023; Sarışeyh Gölü; 211 m.; sulak alan. © Hüseyin Doğan

Tanımı

1 metre büyüyebilen aromatik bir bitkidir. Gövde çoğunlukla düzensiz dallı diktir. Yapraklar kısa saplı, yaprak ayası mızraksı ila eliptik, 3 ila 8 cm uzunluğunda, kenarları dişli ya da düzdür. Çiçekler küçük ve yeşil renkli ve gövdenin tepesinde belirir. Rekabet gücü yüksek bir bitkidir ve genellikle çevresindeki diğer bitkilerin gelişimlerini olumsuz yönde etkiler. Tek bir bitki binlerce tohum üretebilir. Tahrip edilmiş arazileri kısa sürede kolonileştirme yeteneğine sahiptir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak orta ve güney Amerika’da yayılış gösterir. Aromatik özellikleri nedeniyle dünyanın diğer bölgelerine dağılmıştır. İşgalci tür olarak kabul edilir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Tahrip edilmiş araziler, deniz kenarı, yol kenarı ve sulak alanların civarında görülür. Kartepe ilçesinde gözlemlenmiştir. Haziran ve ekim ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 100 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde sirken adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca belirsiz anlamına gelir. Cinse bağlı bitkilerin çiçekleri gösterişsizdir ve atıf da buna yöneliktir. Bitkinin dilimizdeki karşılığı olan kızılbacak Türkçe Bitki Adları listesine göre Chenopodium botrys (artık Dysphania botrys) için kullanılmaktadır. Dysphania cinsi için karşılık önerilmediği için biz bu kelimeyi aldık. D. botrys’in özellikle tabana doğru yaprak ve gövdesinde kızıllık görülür ve bu özellik Türkçe ismi açıklamak için yeterlidir. Tür adı Antik Yunanca Ambrosia gibi anlamına gelir. Bitkinin aynı familyadaki Ambrosia (zeylançiçeği) cinsine olan yüzeysel benzerliğine işaret eder.

Gıda

Sebze olarak tüketilir. Çay yapımında kullanılır. Meyveler olgunlaşmadan önce toplanması önerilir. Yemeklere tat vermek için kullanılır. Kokusu hayli belirgindir.

Tıp

Vücuttaki parazitleri atmak için çayı içilir. Bitkinin tamamı analjezik, astım tedavi edici, gaz giderici, mide güçlendiricidir. Demlenerek kolik ve mide ağrıları gibi sorunları gidermek için kullanılabilir. Demlenerek akciğer iltihabını gidermek için kullanılır. İnsan ve kedi ile köpek gibi evcil hayvanlarda parazit temizliği için kullanılır.

Dikkat

Bilgi

Aztek ve İnka kültürlerinde kutsal bitki olarak kabul edilir ve dinsel ritüellerde kullanılırdı. Doğal bir pestisit olarak kabul edilir ve sivrisineklerin üremelerini kontrol altına almak için gübrelere eklenir. Yapraklarında elde edilen yağ krem, parfüm ve sabunlarda kullanılır. Bitkiden yeşil boya elde edilir.

Fotoğrafları

Exit mobile version