Dracunculus vulgaris (Yılan bıçağı)

derleyen:

Özet

Dracunculus vulgaris (Yılanbıçağı), gösterişli sıpata ve koçanı nedeniyle süs bitkisi olarak yetiştirilen ancak otçul hayvanlar için zehirli olan bir bitkidir.

Anahtar kelimeler: Akdeniz elementi, Nadir bitki, Tehdit altında olmayan bitki, Zehirli bitki.

Hiyerarşi

Bitkiler

Kurbağakaşığı takımı

Yılanyastığıgiller

Yılanbıçağı

Tanımı

Dracunculus vulgaris (Yılan bıçağı) 1,5 metre büyüyebilen bir bitkidir. Yapraklar uzun saplıdır ve zaman zaman damarları boyunca krem renkli benekler sergiler. Yaprak kılıfı mor beneklidir. Yaprak ayası böbreksi, 10 ila 20 cm uzunluğunda ve 11 ila 25 cm genişliğinde, bölümleri 9 ila 13 arası sayıda ve darca mızraksıdır. Sıkapa genellikle beneksizdir. Sıpata 20 ila 50 cm uzunluğundadır. Koçan, sıpata ile neredeyse eşittir. Tırnak koyu mor renklidir. Meyve turuncu kırmızı renklidir. Her ne kadar yarı gölgelik alanları tolere etse de ideal olarak doğrudan güneş alan bölgelerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Yine bir dereceye kadar kuraklığa dayanıklı olsa da uzun süre susuz bırakılmamalıdır. Humuslu ve geçirgen toprakları tercih eder.

Bitki tozlaşmasına yardımcı olması için çürük et kokusu yayarak sinekleri kendine çeker. Ayrıca bitki ısı üretme yeteneğine de sahiptir. Böylece bitki böcekleri ısı enerjisiyle ödüllendirerek kendine çeker. Bitkinin büyük bir iç çiçek odası ve böceklerin konabilmesi için geniş alanı vardır. Buradaki duvarların yapışkan özellikte olması böceklerin konduktan sonra ayrılmasını güçleştirir. Böcekler sıpata solduktan sonra bitkiden ayrılabilir ancak bu arada kısa ömürlü böcekler ölmüş olur. Bu da bitkinin etçil olduğuna dair yanlış bir inanca sebep olmuştur.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Balkanlar ve Türkiye’de yayılış gösterir ancak süs bitkisi olarak değerli olması nedeniyle birçok bölgeye yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tarla ve dere kenarı ile tahrip edilmiş arazilerde görülür. Dilovası ve Gebze ilçelerinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde yılanbıçağı adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince küçük ejderha/yılan anlamına gelir. Cinsin tırnağı yılanı andırmaktadır. Dioscorides bitkinin ejderhaya benzediğini yazar. Plinius ise kökünün yılan formunda olduğunu belirtir. Beri taraftan bitkinin tırnağının benekli yapısı engerek (Serpentes – Viperidae) gövdesini andırır. Tür adı ise Latince yaygın anlamına gelir. Bitkinin cins içinde yayılış alanını daha geniş olmasına işaret eder.