Dipsacus fullonum (Fesçidikeni)

Tanımı

2,5 metre kadar büyüyebilir. Çiçek kurulu silindirik bir dizi lavanta rengi çiçekten oluşur, sert bırahteli dikenli bir koni biçimindedir ve 10 cm kadar uzayabilir. Sapsız yapraklar gövdeye birleşiktir. Yapraklar mızraksı, 20 ila 40 cm uzunluğunda, 3 ila 6 cm genişliğindedir. Özellikle kuruyan çiçek başlarının görünümü nedeniyle popüler bir süs bitkisidir. Tohumlar ağustos ile ekim aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Zenginleştirilmiş toprağı ve güneşli bölgeleri tercih eder. Tohumlar bahar aylarında doğrudan dışarı ekilebilir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrasya ve kuzey Amerika’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tarlalar, yol kenarı ve sulak alanların civarında görülür. Karamürsel ilçesinde gözlemlenmiştir. Temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Tıp

Siğil, fistül ve kanserleri yaraların tedavisinde başvurulur. Kökü terletici, idrar söktürücü ve mide ağrısı geçiricidir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca su toplayan anlamına gelir. Yaprak tabanlarında su toplanmasına işaret eder. Fincan benzeri yapıda, yağmur suyu toplanır ve bazı özsuyu emen böcekleri bu sayede kendinden uzak tutar. Bitkinin bu böceklerden beslendiğine (etçil olduğuna) dair bir kanıt yoktur. Cinsin Türkçe yaygın adı olan fesçitarağı büyük ihtimalle kurumuş çiçek başlarının kumaş üzerindeki tüyü toplamak için kullanılmasına işaret eder. Tür adı Latince çırpıcı anlamına gelir. Çiçek başlarının yapısına ve bunların tekstil sektöründe kullanılmasına işaret eder.

Türkçe adları

Dilimizde fesçi dikeni adı ile bilinmektedir.

Bilgi

Tohumları kış boyunca çiçek başlarında kalır ve bunlar saka kuşları için önemli bir kış besinidir. Kurutulmuş bitkiden mavi boya elde edilir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.