Kırtıkotu
Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Neofit bitki.
Dolaşım
Bitkiler › Papatya takımı › Papatyagiller › Kırtıkotu › Kırtık otu
Dağılımı
Bitki doğal olarak tropikal Asya ve Afrika’da yayılış gösterir ancak ülkemizde de doğallaşmıştır.
Genel bilgiler
20 ila 60 cm büyüyebilir. Gövde dik ya da yayılıcıdır. Sıklıkla tabandan itibaren dallıdır. Yaprak sapı 1 ila 3,5 cm uzunluğunda, darca kanatlı, tabanı tutunucu, yaprak ayası yumurtamsı, eliptik ya da mızraksıdır. Çiçek başları küresel, 3 ila 5 mm çapındadır. Çiçek sapı ince ve 3 cm uzunluğundadır. Filari 2 sıralı, eşit olmayan, dikdörtgensi ila dikdörtgensi mızraksıdır. Kapçık saman renginde, ters yumurtamsı, tüysüzdür. Sorguç görülmez.
Gözlem
Nemli bölgelerde ve orman açıklıklarında görülür. Kartepe ilçesinde gözlemlenmiştir.
Yaygın adları
Kırtıkotu.
Çiçek zamanı
Haziran-Eylül ayları.
Yükseklik
0-600 metre arası.
Yaygın adları
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca “iki renkli kafa” anlamına gelir. Dişi çiçekler ile erselik çiçeklerin renklerinin farklı olmasına işaret eder. Tür adı Latince “düz yapraklı” anlamına gelir. Yaprakların kenarlarının dişli olmamasına işaret eder ancak türün yaprak kenarları testere dişlidir. Özgün tanımda bu “foliis ovatis serratis quinquenervis” olarak belirtilmiştir.
Geleneksel tıp
Çiçek tohumları kaynatılarak idrar söktürücü olarak kullanılır. Çiçek başları buruşturulup koklanırsa hapşırmaya neden olur ve burun tıkanıklığını giderir. Yapraklar antiviraldir. Yapraklar ezilerek haricen ülser ve şişkinlik gidermek için kullanılır. Genç sürgünler lapa halinde böcek, yılan ve akrep ısırma/sokmalarına karşı uygulanır. Bitkinin suyu buruna konularak sinüzit ve migren tedavisinde kullanılır. Bitki kurutulup toz haline getirilerek iltihaplı yaralara uygulanır. Bitkinin suyu kesik ve yaralara uygulanır.
Literatür
Revisio Generum Plantarum 1: 333. 1891. (L.f.) Kuntze