Dianthus giganteus (Deve karanfili)

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca tanrının çiçeği anlamına gelir, ilk defa Theophrastus tarafından (diosanthos / διόσανθος) kullanılmıştır. Cins Antik Yunan tanrısı Zeus’a adanmıştır. Jüpiter, Hellen mitolojisindeki Zeus’un karşılığıdır. Cennetin ve yeryüzünün efendisi olarak kabul edilen Jüpiter; tanrıların ve insanların babası, hayatın efendisi, doğa kanunlarının kişiselleştiği varlık ve hava olaylarının tanrısıdır. Zeus ile Jüpiter arasındaki en önemli fark; Zeus’un zaman zaman insanların arasında tebdil-i kıyafet dolaşmasına rağmen, Jüpiter’in hiçbir zaman yeryüzüne inmemesidir. Roma Uygarlığı’nda karanfil, Jüpiter’in bitkisi olarak kabul edilirdi ve en erken dönemde yapılan taçlar, karanfil çiçeklerinden oluşurdu. Cinsin Türkçe adı olan karanfil yaygın bir kullanıma sahiptir ancak hiç biri bu cins için değildir. Kullanımı bilinen türler; Syzygium aromaticum, Clinopodium nepeta ve Ocimum × africanum’dur. Kelime, Syzygium aromaticum’un yayılış alanı olan Güneydoğu Asya orijinlidir. Bitkinin önceki adı Caryophyllus aromaticus’tur ve cins adı olan caryophyllus karanfil ile benzer kokuya sahip olan Dianthus caryophyllus için de kullanılmıştır. Karışıklığın kaynağı da bu olsa gerektir. Tür adı Latince dev anlamına gelir. Türün cins özelinde gövdesinin uzunluğuna işaret eder. Türün tüm karanfil türleri için en uzun boya sahip olanı olduğu düşünülmektedir.

Tanımı

100 cm büyüyebilir. Gövde sağlam yapılıdır. Yapraklar şeritsi, şeritsi mızraksı, uzun sipsivri ve 2 ila 6 mm genişliğindedir. Taban yaprakları 12 cm uzunluğunda ve 3 mm genişliğindedir. Gövde yaprakları daha kısadır ve 6,5 ila 7 cm uzunluğundadır. Bırahteler mızraksı, tepede sipsivri, kahverengi, zarsı ve genellikle çiçek başlarına eşittir. Taç yaprak kolu 5 ila 6 mm uzunluğunda, kırmızı, dişli ve sakallıdır. Çiçek kurulu sıkı halde ve 15 ila 20 arası çiçek barındırır. Çiçekler 1 cm çapındadır. Çanak mor renkli ve silindiriktir. Güneşli bölgeleri ve geçirgen toprakları tercih eder. Donlara dayanıklıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Balkanlar ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Herbaryum] Kayalık bölgeler, tarlalar ve makiliklerde görülür. Kartepe ve Gölcük ilçelerinde gözlemlenmiştir. Haziran ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde deve karanfili adı ile bilinmektedir. Acaba dev karanfil mi denmek istendi?

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.