Delphinium peregrinum (Tel hezaren)


Tanımı

Delphinium peregrinum (Tel hezaren), Düğünçiçeğigiller (Ranunculaceae) ailesine bağlı Hezaren (Delphinium) cinsinden genellikle 10 ila 60 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde tüylü ya da tüysüz olabilir. Gövde dallıdır. Orta gövde yaprakları derin kesikli şeritsi mızraksı biçimde dilimli, üst yapraklar şeritsi mızraksıdır. Çiçek kurulu gevşek ya da sıkı olabilir. Bırahte çiçek sapları ile aynı uzunluğa sahiptir. Çiçekler koyu mor renklidir. Alt çanak yaprakları sarı renklidir. Yapraklar üç ya da beş parçalıdır. Her lob iki şeritsi parçaya bölünmüştür. Folikül dikdörtgensi, 5 ila 9 mm uzunluğunda ve sıklıkla cılız tüylüdür.
Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak İtalya ile İran arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Yamaç, tarla ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca rahim ve/veya yunus balığı anlamına gelir. Bu durumda mahmuzun şeklinin yunus balığının dorsal yüzgecine benzemesi ile bağ kurulmuş gözüküyor. Bitkiler ayrıca rahim sorunlarının tedavisinde de kullanılmış olabilir, geleneksel bitki isimleri çoğunlukla tedavi ettikleri hastalıklarla bağlantılı isimlere sahiptir. Cinsin Türkçe adı olan hezaren Farsça kökenlidir ve bin renkli anlamına gelir. Gerçekten de Delphinium türleri çiçekleri mavi, mor, kırmızı, beyaz ve sarı renklerinde olur. Epitet Latince gezgin anlamına gelir.
Tarihi

Çiçekleri şebboya benzer, mor renklidir ve adını yunusa olan benzerliğinden alır. Tohumlar kapsül içinde olur ve darıya benzer. Şarapla içildiğinde akrep sokmalarına karşı etkili bir panzehirdir. Ayrıca bitkiyi akrebe temas ettirmenin, canlıyı felç edeceği de söylenir. DI 3-72.






Tel hezaren…
Delphinium peregrinum, genelde yamaçlarda görülen ve yaz aylarında çiçek açan tek yıllık bir bitkidir.
Dilimizde tel hezaren adı ile bilinmektedir.