Tanımı
60 cm büyüyebilir. Gövde kıllıdır. Yapraklar üç teleksi, dantel gibi bölünmüş ve üçgensi biçimindedir. Yapraklar kıllı, almaşlı dizilişli ve teleksidir, ince bölümlere ayrılır. Çiçekler küçük ve mat beyaz renklidir, düz bir şemsiye halinde ve yoğun küme oluştururlar. Bu şemsiye 8 ila 10 cm uzunluğundadır. Tomurcuklar pembe olabilir, ayrıca şemsiyenin merkezindeki çiçekler kırmızımsı ya da mor renkli olabilir. Alt bırahteler üç çatallı ya da teleksidir, bu özelliği ile diğer beyaz çiçekli maydonozgillerden ayırt edilir. Tohumlar olgunlaştıkça, şemsiye kenarlardan kıvrılır, daha yoğun hale gelir ve içbükey duruma geçer. Tohumlar ağustos ve eylül aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Meyveler oval ve düz, kısa stilli ve çengelli dikenlidir. Meyve durumu kapalı havalarda kapanır, bu maydanozgiller için sıradışı bir durumdur.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa ve Asya’da yayılış gösterir. Günümüzde yenidünyada da doğallaşmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Deniz kıyısı, yamaçlar ve tarlalarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Haziran ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde yabani havuç adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca yakıcı anlamına gelir. Cinsin köklerinin yakıcı tadına işaret eder. Tür adı Antik Yunanca boynuz anlamına gelir. Türün toprak altındaki yenilebilir köküne işaret eder.
Gıda
Erken dönemde kökü pişirilerek tüketilebilir.
Tıp
Tohum ve çiçekleri doğum kontrolünde kullanılır. İdrar söktürücü görevi gören aromatik bir bitkidir, sindirim sistemini yatıştırır ve rahmi uyarır. Temizleyicidir; karaciğeri destekler, idrar akışını ve böbrekler tarafından atıkların giderilmesini teşvik eder. Tüm bitki parazit düşürücü, gaz giderici, müshil, idrar söktürücü, süt arttırıcı, göz ilacı ve uyarıcıdır. Sindirim bozuklukları, böbrek ve mesane hastalıkları dahil olmak üzere çeşitli şikayetleri tedavi etmek için demlenerek kullanılır. Yapraklar demlenerek sistit ve böbrek taşı oluşumunu engellemek ve daha önceden oluşmuş olan taşları azaltmak için kullanılmıştır. Yaprakları, hipofiz bezini uyaran ve seks hormonu seviyelerini arttıran önemli miktarda porfirin içerir. Çiçekler demlenerek diyabet tedavisinde kullanılmıştır. Kök gecikmiş adet akışını teşvik etmek için kullanılır. Kökü rahim kasılmalarını uyarabilir ve bu nedenle gebe kadınlar tarafından kullanılmamalıdır. Köklerden yapılan bir çay idrar söktürücüdür ve idrar taşlarının tedavisinde kullanılmıştır. Tohumlar idrar söktürücü, gaz giderici, adet akışı teşvik edici ve parazit düşürücüdür.
Dikkat
Tohumlar düşüğe neden olabilir, bu nedenle hamile kadınlar uzak durmalıdır. Islak yapraklarla teması hassas insanlarda cilt sorunlarına yol açabilir.
Bilgi
Çiçeklerinden krem, kökünden turuncu renkli boya elde edilir. Domateslerin yanına dikilirse verimlerini arttırır. Tohumlarının yağı parfüm yapımında kullanılır.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın