Dactylorhiza romana (Elçik)
Tanımı
Dactylorhiza romana (Elçik), Salepgiller (Orchidaceae) ailesine bağlı Balkaymaksalebi (Dactylorhiza) cinsinden genellikle 15 ila 40 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövdenin tabanında 2 ila 3 arası büyük kahverengimsi kılıf vardır. Ayrıca çok sayıda şeritsi ila mızraksı yaprak görülür. Çiçek kurulu başak formunda ve kısaca silindiriktir. Bırahte otsudur ve menekşe mor, soluk kırmızı ya da sarı (zaman zaman beyaz) renkli çiçekleri aşar. Çanak yaprak dikdörtgensi, 13 ila 15 mm uzunluğundadır ve yanal olanlar kıvrıktır. Taç yaprak eğikçe yumurtamsı, 10 mm uzunluğunda ve 4 ila 7 mm genişliğindedir. Dudak yumurtamsı ila genişçe yumurtamsı, 15 mm genişliğinde, cepheden kısaca üç loblu, zaman zaman düz, beneksiz ya da şeritsizdir. Mahmuz 10 ila 25 mm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Akdeniz havzası ile Orta Asya arasındaki bölgede doğal olarak yayılış gösterir. Genellikle orman açıklıkları ile makilik alanlarda görülmektedir. Umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Gebze ilçesinde gözlemlemek mümkündür. Gözlemlenen bölgede yirminin üzerinde birey saptanmıştır. Bireyler birbirlerine yakın bir konumdadır.
Harita → Alt türler → Sinonimler → Herbaryum
Etimoloji
Cins adı Yunanca parmak köklü anlamında gelir ve bu bağlamda yumruların 2 ila 5 arası el biçiminde loblu olmasına işaret eder. Epitet ise Latince Roma anlamına gelir. İtalyan bitki bilimciler Ernesto Mauri ve Francesco Antonio Sebastiani bitkiyi tanımladıklarında, bitkinin dağılımın Roma İmparatorluğunun hakimiyet kurduğu topraklarla örtüşmesine işaret etmişlerdir. Türün uluslararası yaygın adı da Roma orkidesidir.
Elçik…
Dactylorhiza romana, genelde makilik alanlarda görülen ve bahar aylarında kırmızı ve beyaz renkli çiçekler açan bir orkide türüdür.
Dilimizde elçik ve çam kökü adları ile bilinmektedir.
