Özet
Cytisus scoparius (Kuş çubuğu) genelde çalılık bölgelerde görülen ve bahar ortasından yaz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Cytisus scoparius (Kuş çubuğu) genellikle 1 ila 3 metre büyüyebilen bir çalıdır. Ana gövde 5 cm kalınlığa ulaşabilir. Dallar genellikle beş köşeli, yeşil renkli, önce tüylü ve sonra çıplaktır. Üç yaprakçıklı yapraklar 5 ila 15 cm uzunluğundadır. Genç dallardaki yapraklar sapsız ve basit iken erişkin dallardaki yapraklar saplıdır. Çiçek durumu koltuklarda 1 ya da 2 çiçekten oluşan kümeler halindedir. Çiçekler altın sarısı rengindedir. Meyve 2 ila 3 cm uzunluğunda ve 8 mm genişliğinde, düz, kahverengi ila siyah renkli ve kenarları hariç çıplaktır. Tohum meyve başına 5 ila 12 adettir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümünde yetiştirilmektedir. [Harita, Alt türler, Sinonimler, Herbaryum] Makilik alanlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlemek mümkündür. Kartepe ilçesinden kayıt bildirilmiştir ancak biz henüz göremedik.
Türkçe adları
Dilimizde kuşçubuğu, süpürge otu ve süpürge katırtırnağı adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca Kythnos anlamına gelir. Dilimizde Termiye olarak bilinen Yunan adası, bitki ilk defa orada görüldüğü için adını bu adadan alır. Aynı aileden Lupinus cinsi de dilimizde bu adanın adı ile bilinir; termiye. Tür adı Latince süpürücü anlamına gelir. Türün süpürge olarak kullanılmasına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Genista angulosa & scoparia”dır.
Gıda
Çiçek tomurcukları salatalara eklenmiştir. Tomurcuklarından turşu yapılmıştır. Tohumları kavrularak kahve gibi tüketilmiştir.
Tıp
Demlenerek ödem tedavisinde kullanılmıştır. Çiçekli sürgünlerin genç otsu uçları, kalp uyarıcı, müshil, idrar söktürücü, kusturucu ve damar daraltıcıdır. Bitki kalp şikayetlerinin tedavisinde dahili olarak kullanılmıştır. Rahim kaslarının kasılmasına neden olduğundan, doğumdan sonra kan kaybını önlemek için kullanılmıştır. Çiçeklerine gut vakalarında başvurulmuştur.
Dikkat
Zehirlidir ancak zehir hayli düşük seviyededir. Büyük dozda alındığında mideye zararlıdır. Gebe kadınlara veya tansiyonu yüksek olan hastalara verilmemelidir.
Bilgi
Kötü ruhları uzaklaştırmak için yakılmıştır. Kabuğundan elde edilen lifler kağıt ve kumaş yapımında kullanılmıştır. Kabuktan sarı ve kahverengi, çiçek saplarından sarı, yapraklarından yeşil boya elde edilmiştir. Dallarından süpürge yapılmıştır. Böcek çekici özelliği nedeniyle sebzelerin yanına dikilmiştir.
Bir yanıt yazın