Tanımı
Crocus sakariensis (Sakarya çiğdemi) yakın zamanda tanımlanmakla birlikte Crocus speciosus türüne geri çağrılan bir türdür.
Hiyerarşi
Tanımı
Crocus sakariensis (Sakarya çiğdemi), KEW’e göre Crocus speciosus‘un sinonimidir. Dolayısıyla bir süre sonra bu sayfa güncellenecektir. Korm gömleği zarsı ve tabanını yüzüksüzdür. Yapraklar 3 ila 4 arası sayıda ve 3 ila 6 mm genişliğindedir. Çiçek örtüsü tüpü 10 cm uzunluğunda, çiçek örtüsü bölümleri 30 ila 35 mm uzunluğundadır. Boğaz koyu sarı renklidir. Tepecik çok dallıdır ve başçıkları aşar. İplikçikler genellikle 4 ila 11 mm uzunluğunda ve sarı renklidir. Başçık çoğunlukla 1 ila 2 cm uzunluğunda ve sarı renklidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak sadece Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Ormanlık alanlarda görülen bitki umumiyetle ekim ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 100 ila 200 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür. Kocaeli ilinde sadece bu ilçede ve birkaç metrekarelik alanda görülmüştür ancak görüldüğü bölgede yoğun piknik faaliyetleri görülmüştür. Bu nedenle türün ilimizdeki varlığı bu kapsamda tehdit altındadır.
Türkçe adı
Dilimizde sakarya çiğdemi adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Tanrı Hermes’in arkadaşı Crocus’un (κρόκος) adını taşımaktadır. Bir gün iki arkadaş disk atma alıştırması yaparken Hermes, kazayla Crocus’u öldürür. Crocus’un öldüğü yerden küçük bir çiçek çıkar, Crocus’un kanı çiçeğe dökülür. Çiçeğin merkezinde görülen kırmızı renkli uzantılar (ercik) Crocus’un kanıdır. Bitkinin adı ile ilgili ikinci rivayette ise; Crocus adında bir genç orman perisi, Smilax adında bir çoban kıza âşık olur ancak aşkı karşılıksız kalır ve bu aşk nedeniyle tükenerek çiğdem çiçeğine dönüşür ya da öldüğü yerden çiğdem çiçekleri çıkar. Bu hikâyede adı geçen çoban kız Smilax ise, tırmanıcı Smilax (melocan) bitkisine dönüşür. Son rivayet ise Zeus ve Hera’nın birlikte uzandığı çimenlerin arasından, onların aşklarının yüceliği ile çıkmıştır. Diğer yandan kelime, günümüzde zerdeçal olarak bilinen Curcuma cinsinin Sanskritçe adı olan kunkumam ile hayli yakındır. Kelime zerdeçalın safran sarısı olan rengine dikkat çekmektedir ve ilişki de renk üzerinden kurulmuştur.
Tür adı Latince Sakarya anlamına gelir ve açık bir şekilde türün tip yerine işaret eder.
Fotoğrafları
