Crocus mazziaricus (Duru çiğdem)

derleyen:

Özet

Crocus mazziaricus (Duru çiğdem) genelde makilik alanlarda görülen ve güz aylarında çiçek açan nadir bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asparagales

Kuşkonmaz takımı

Iridaceae

Süsengiller

Crocus

Çiğdem

Tanımı

Crocus mazziaricus (Duru çiğdem) kormus gömleği ağsı lifli olan bir bitkidir. Yapraklar 3 ila 7 arası sayıda ve 1,5 ila 3 mm genişliğindedir. İkincil bırahte mevcut olup bırahteden daha kısadır. Çiçek örtüsü boğazı genellikle sarı renkli, tüysüz ya da havlı, bölümler 2,3 ila 5,5 cm uzunluğunda ve 0,5 ila 1,8 cm genişliğinde, küt olarak sipsivri, sivri, küt ya da yuvarlak, leylak mavisi ya da beyaz renkli, genellikle damarlıdır. İplikçik 2 ila 5 mm uzunluğunda, soluk sarı ya da beyaz renklidir. Başçık 1,2 ila 2 cm uzunluğunda, sarı ya da kremsi beyaz renklidir. Boyuncuk birkaç ince sarı ya da turuncu dala ayrılır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Balkanlar ve Türkiye’de yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Kayalık yamaçlar, çalılıklar ve ormanlık alanlarda görülen bitki umumiyetle eylül ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda Gebze ve Dilovası ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde duru çiğdem adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Tanrı Hermes’in arkadaşı Crocus’un (κρόκος) adını taşımaktadır. Bir gün iki arkadaş disk atma alıştırması yaparken Hermes, kazayla Crocus’u öldürür. Crocus’un öldüğü yerden küçük bir çiçek çıkar, Crocus’un kanı çiçeğe dökülür. Çiçeğin merkezinde görülen kırmızı renkli uzantılar (ercik) Crocus’un kanıdır. Bitkinin adı ile ilgili ikinci rivayette ise; Crocus adında bir genç orman perisi, Smilax adında bir çoban kıza âşık olur ancak aşkı karşılıksız kalır ve bu aşk nedeniyle tükenerek çiğdem çiçeğine dönüşür ya da öldüğü yerden çiğdem çiçekleri çıkar. Bu hikâyede adı geçen çoban kız Smilax ise, tırmanıcı Smilax (melocan) bitkisine dönüşür. Son rivayet ise Zeus ve Hera’nın birlikte uzandığı çimenlerin arasından, onların aşklarının yüceliği ile çıkmıştır. Diğer yandan kelime, günümüzde zerdeçal olarak bilinen Curcuma cinsinin Sanskritçe adı olan kunkumam ile hayli yakındır. Kelime zerdeçalın safran sarısı olan rengine dikkat çekmektedir ve ilişki de renk üzerinden kurulmuştur.

Tür ? – 1857 tarihleri arasında yaşamış İtalyan bitki bilimci Alessandro Domenico Mazziari’ye adanmıştır. Bilim insanı hakkındaki bilgilerimiz Yunanistan florasına çalışmış olması ile sınırlıdır.

Gıda

Kormus pişirilerek tüketilebilir.

Fotoğrafları


Yorumlar

  1. Bu çiçegi Kırşehir’de gördüm ve fotoğrafları cektim

Görüşünüzü Yazın