Özet
Cornus sanguinea (Yabani kızılcık) kök filizleri sayesinde kısa süre içinde korular oluşturan ve istilacı potansiyeli bulunan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Cornus sanguinea (Yabani kızılcık) genellikle 4 ila 6 metre kadar büyüyebilen bir bitkidir. Dallar koyu yeşilimsi kahverengidir. Yapraklar karşılıklı dizilişli, 4 ila 8 cm uzunluğunda ve 2 ila 4 cm genişliğindedir. Biçimleri yumurtamsı ya da dikdörtgensidir ve kenarları düzdür. Yukarı kısım yeşil iken alt kısım soluk yeşildir ve yüzeyi kısa ve sert havlıdır. Çiçek durumu 3 ila 4,5 cm çapında ve çok çiçeklidir. Çiçekler erselik ve küçüktür. Dört adet krem rengi taç yaprak görülür. Morumsu siyah renkli küresel ya da neredeyse küresel biçimli meyveler tek bir tohum barındırır. Tohumlar küresel, 4 ila 6 mm çapında, pürüzsüz ya da hafifçe oluklu ve ucu yuvarlaktır. Çiçeklerin kokususun böcekler için cezbedici olmasına karşın çoğu insana hoş gelmeyebilir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa ve Batı Asya’da yayılış gösterir ancak günümüzde Amerika kıtasında da doğallaşmıştır. [Harita, Alt türler, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlar ve çalılıklarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1400 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde yabani kızılcık, kiren ve kansiğdiren adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunaca boynuz anlamına gelir. Cinsin sert ahşap yapısına işaret eder. Tür adı Latince kan kırmızı anlamına gelir. Türün yaprakları güz ve gövdeleri kış aylarında kırmızıya döner. Ayrıca meyvesinin suyu da kan kırmızısı rengindedir. Roma uygarlığının atası kabul edilen Aeneas, tanrılara adamak için bir kızılcık dalını koparmak ister ancak daldan siyah renkli kan damlar. Türün ikili adlandırma öncesi adı “Cornus femina” ve “Virga sanguinea”dır.
Gıda
Meyveler çiğ ya da pişirilerek yenilmektedir. Ayrıca tohumundan ede edilen yağ rafine edildiğinde tüketime uygundur.
Tıp
Kabuğu ateş düşürücüdür. Meyveleri kusturucudur. Bunun yanında büzücü, kusturucu ve ateş düşürücüdür.
Dikkat
Yapraklarının hassas kişilerde cilt tahrişine neden olabileceği rapor edilmiştir.
Bilgi
Tohumlar sabun yapımında ve aydınlatmada kullanılmıştır. Meyvelerinden yeşilimsi mavi bir boya elde edilmiştir. Genç gövdeler sepet yapımında kullanılmıştır. Ağaçtan kaliteli bir odun kömürü elde edilmiştir. Ötzi Adamı’nın yanında bu ağacın dallarından yapılmış ok sapları bulunmuştur.
Fotoğrafları
