Kızılcık
Bakımı
Cornus mas çok yıllık bir ağaçtır. Nemli toprağı ve güneşli ya da yarı gölgeli bölgeleri tercih eder. Donlara dayanıklıdır.
Yetiştirme
Cornus mas ormanlarda görülür. Kumlu, killi ve tınlı topraklara uyumludur.
Yapısı
Cornus mas 8 metre kadar büyüyebilir. Yapraklar; opposit, ovat, koyu yeşil, her iki yüzü tüylü, damarlar paralel, damarlar boyunca tüylüdür. Çiçekler dört sarı petal’lidir ve yapraklardan çok önce belirir; meyveler kırmızı, tek tohumlu ve eliptik’tir. Dallar koyu kahverengi, dalcıklar yeşilimsidir. Şubat ve Mart aylarında çiçek açar. Tohumlar Eylül ayında olgunlaşır. Çiçekler hermafrodit’tir. Meyvede tek bir büyük tohum vardır. -25 dereceye kadar tolere edebilir. Oldukça erken çiçek açtığı için arılar için hayli değerli bir besin kaynağıdır.
Yaygın adları
Cornelian cherry, European cornel, Cornelian cherry dogwood; Erkek kızılcık, Ergen, Eğren, Kiren, Kiran.
Etimoloji
Cins adı Latince kızılcık; tür adı ise Latince erkek (1597 yılında John Gerard’ın bitkiye Male Cornel adını vermesine atıftır) anlamına gelir.
Taksonomi
Superregnum: Eukaryota
Regnum: Plantae
Cladus: Angiosperms | Eudicots | Asterids
Ordo: Cornales
Familia: Cornaceae
Genus: Cornus
Subgenus: Cornus
Raunkiaer: Phanerophyte
Phytochorion: Euro-Siberian
Literatür
Species Plantarum 1: 117. 1753. L.
Fotoğrafları
Faydaları ve zararları
Bitkileri kullanmadan önce mutlaka bir uzmandan yardım alın. Reçel, şerbet ve marmelat yapımında kullanılır. Kabuğundan boya, yapraklarından tanen elde edilir. Olgunlaşmamış meyveler astrenjandır. Yüksek oranda C vitamini içerir ve soğuk algınlığı ile gribe karşı etkilidir. Ahşap alanında kullanımı yaygın bir bitkidir. Astrenjan, ateş düşürücü, ve besleyicidir
Çiğ, kurutulmuş ya da konserve halinde tüketilebilir. Sulu ve hoş bir asit tadı vardır. Olgunlaşmış meyvelerde hafif erik benzeri tat alınır. Pektini oldukça düşük olduğundan reçel yapılırken diğer meyvelerle birlikte kullanılmalıdır. Vaktiyle tuzlu suda tutularak zeytin gibi kullanılmıştır. Tohumları kavrularak toz haline getirildikten sonra kahve yerine kullanılabilir. Tohumunda yağ, kabuğundan boya elde edilir. Yapraklar iyi bir tanen kaynağıdır. Astringent: Astrenjan. Damar ya da dokuları büzücü ilaç. Febrifuge: Febrifüj. Ateş düşürücü ilaç. Nutritive: Nütritif. Besin değeri yüksek olan.
Flora of Turkey
Subgen. Cornus: Inflorescence an axillary bracteate umbel. Drupe ellipsoid to cylindrical.
Shrub or small tree, 3-5 m. Leaves lanceolate to broadly elliptic, 2,5-8,5 cm, with 3-5 pairs of veins. Inflorescence 1,5-2,5 cm diarn., 15-20-flowered, subsessiIe; bracts 6-10 mm, ovate-lanceolate. Flowers greenish to pale yellow; petals 2-3 mm; sepals c. 0,5 mm. Drupe 12-15 xc. 7 mm, ellipsoid to cylindrical, yellow at first, becoming red. Fl. 3-5. Broad-Ieaved forest, scrub, 20-1500 m. IV:541.