Tanımı
8 metre kadar büyüyebilir. Yapraklar; karşılıklı dizilişli, yumurtamsı, koyu yeşil, her iki yüzü tüylü, damarlar paralel, damarlar boyunca tüylüdür. Çiçekler dört sarı taç yapraklıdır ve yapraklardan daha önce belirirler; meyveler kırmızı, tek tohumlu ve eliptiktir. Dallar koyu kahverengi, dalcıklar yeşilimsidir. Tohumlar eylül ayında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Meyvede tek bir büyük tohum vardır. -25 dereceye kadar tolere edebilir. Oldukça erken çiçek açtığı için arılar için hayli değerli bir besin kaynağıdır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa ve batı Asya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlar ve çalılıklarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mart ve mayıs ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1400 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Tıp
Olgunlaşmamış meyveler büzücüdür. Yüksek oranda C vitamini içerir ve soğuk algınlığı ile gribe karşı etkilidir. Bunlar ateş düşürücü, ve besleyicidir.
Bilgi
Kabuğundan boya, yapraklarından tanen elde edilir. Ahşap alanında kullanımı yaygın bir bitkidir. Cehennem tanrılarının kutsal ağacı olarak kabul edilir ve bu nedenle kötü talih olarak değerlendirilirdi.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunaca boynuz anlamına gelir. Cinsin sert ahşap yapısına işaret eder. Tür adı Latince erkek anlamına gelir. Theophrastus türden “erkek kızılcık” olarak bahseder ve bu bilgi tür literatüre alınırken korunmuştur. İkili adlandırma öncesi adı “Cornus sylvestris mas”tır.
Türkçe adları
Dilimizde kızılcık, erkek kızılcık, ergen, eğren, kiren ve kiran adları ile bilinmektedir.
Gıda
Reçel, şerbet ve marmelat yapımında kullanılır. Çiğ, kurutulmuş ya da konserve halinde tüketilebilir. Sulu ve hoş bir asit tadı vardır. Olgunlaşmış meyvelerde hafif erik benzeri tat alınır. Pektini oldukça düşük olduğundan reçel yapılırken diğer meyvelerle birlikte kullanılmalıdır. Vaktiyle tuzlu suda tutularak zeytin gibi kullanılmıştır. Tohumları kavrularak toz haline getirildikten sonra kahve yerine kullanılabilir.
Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.
Görüşünüzü Yazın