Kocaeli Bitkileri | Cornus mas (Kızılcık)

Kızılcık

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Boya bitkisi, Avrupa-Sibirya elementi.

Dolaşım

Bitkiler › Kızılcık takımı › Kızılcıkgiller › Kızılcık › Kızılcık

Dağılımı

Bitki doğal olarak Avrupa ve batı Asya’da yayılış gösterir.

Genel bilgiler

8 metre kadar büyüyebilir. Yapraklar; karşılıklı dizilişli, yumurtamsı, koyu yeşil, her iki yüzü tüylü, damarlar paralel, damarlar boyunca tüylüdür. Çiçekler dört sarı taç yapraklıdır ve yapraklardan daha önce belirirler; meyveler kırmızı, tek tohumlu ve eliptiktir. Dallar koyu kahverengi, dalcıklar yeşilimsidir. Tohumlar eylül ayında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Meyvede tek bir büyük tohum vardır. -25 dereceye kadar tolere edebilir. Oldukça erken çiçek açtığı için arılar için hayli değerli bir besin kaynağıdır.

Gözlem

Ormanlık alanlar ve çalılıklarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Yaygın adları

Erkek kızılcık, Ergen, Eğren, Kiren, Kiran.

Çiçek zamanı

Mart-Mayıs ayları.

Yükseklik

0-1400 metre arası.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunaca “boynuz” anlamına gelir. Cinsin sert ahşap yapısına işaret eder. Tür adı Latince “erkek” anlamına gelir. Theophrastus türden “erkek kızılcık” olarak bahseder ve bu bilgi tür literatüre alınırken korunmuştur. İkili adlandırma öncesi adı “Cornus sylvestris mas”tır.

Mutfak

Reçel, şerbet ve marmelat yapımında kullanılır. Çiğ, kurutulmuş ya da konserve halinde tüketilebilir. Sulu ve hoş bir asit tadı vardır. Olgunlaşmış meyvelerde hafif erik benzeri tat alınır. Pektini oldukça düşük olduğundan reçel yapılırken diğer meyvelerle birlikte kullanılmalıdır. Vaktiyle tuzlu suda tutularak zeytin gibi kullanılmıştır. Tohumları kavrularak toz haline getirildikten sonra kahve yerine kullanılabilir.

Geleneksel tıp

Olgunlaşmamış meyveler büzücüdür. Yüksek oranda C vitamini içerir ve soğuk algınlığı ile gribe karşı etkilidir. Bunlar ateş düşürücü, ve besleyicidir.

Dioscorides: Meyveleri büzücüdür. Dizanteri vakalarında kullanılır.

İbn-i Sînâ: Meyvesi yenilir. Kabuğu yakılarak uyuz vakalarında kullanılır. Meyveleri yara iyileştiricidir. Meyve suyu yılan zehrine karşı etkilidir.

Biliyor musunuz?

Kabuğundan boya, yapraklarından tanen elde edilir. Ahşap alanında kullanımı yaygın bir bitkidir. Cehennem tanrılarının kutsal ağacı olarak kabul edilir ve bu nedenle kötü talih olarak değerlendirilirdi.