Washingtonia filifera (Kalın vaşingtonya)
Washingtonia filifera (Kalın vaşingtonya) anavatanı dışında Akdeniz havzasında da sıklıkla yol kenarlarına dikilen bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Washingtonia filifera: 27/09/2020; İzmit Sahili; 5 m.; deniz kenarı. © Hüseyin Doğan.
- Alem:
Plantae
- Takım:
Arecales
- Aile:
Arecaceae
- Cins:
Washingtonia
- Literatür:
Bot. Zeitung (Berlin) 37: LXI (1879).
- Yazar:
(T.Moore & Mast.) H.Wendl. ex de Bary
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Sıra:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Washingtonia filifera (Kalın vaşingtonya), Palmiyegiller ailesine bağlı Vaşingtonya cinsinden genellikle 15 ila 20 metre büyüyebilen bir bitkidir ancak bazen 25 metreyi görebilir.
Tanımı#
Gövde 3 ila 6 metre çapında, tek, sütun gibi, kalın ve grimsidir. Yapraklar mumlu, kalıcı, sarkıcı ve kalıntıları gövdenin üst bölümünü kapatıcıdır. Fırontlar 4 metre, yaprakçıklar 1,5 ila 2 metre uzunluğunda ve uzun, iplik benzeri beyaz liflere sahiptirler. Meyve yumurtamsı, 6 mm uzunluğunda ve 4 mm genişliğindedir. Bitki 80 ila 250 yıl arası bir ömre sahiptir. Yangınlarda gövdenin dış katmanı yanarak kömürleşmekte ve bu gövdeyi ateşe karşı dayanıklı hale getirmektedir. Ayrıca bu bitkinin yüzeyinin azalmasını sağlar ve böylece su tasarrufu yapabilmesine olanak tanır. Ancak gövdede yaprak kalıntıları aşırı birikmişse yangını atlatma ihtimali düşmektedir. İşin doğrusu bir yangın çevredeki diğer bitkileri yok edeceğinden, genç bireyler daha serbest gelişebilecektir. Dilimizde kalın vaşingtonya adı ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak ABD’nin Kaliforniya eyaletinde yayılış gösterir ancak peyzaj bitkisi olarak dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. İl genelinde peyzajlara dikilmiş örnekleri görülen bitki umumiyetle haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 100 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins 22 Şubat 1732 – 14 Aralık 1799 tarihleri arasında yaşamış ABD’li asker, siyasetçi ve bu devletin ilk başkanı George Washington’a adanmıştır. Epitet Latince iplik taşıyan anlamına gelir ve bu bağlamda yaprakçıklarda görülen uzun, iplik benzeri beyaz liflere işaret eder.
Kullanımı#
Meyvesi çiğ ya da pişirilerek yenilmektedir. Tohumlar öğütülerek lapa halinde tüketilmiştir. Meyveleri kurutularak tatlılara eklenmiştir. Meyvesinin küçük ve sert olmasına karşın, meyve eti tatlıdır ve lezzeti hurmayı andırır. Hurma kalbi olarak da bilinen tomurcuğu da kavrularak tüketilmektedir ancak bitki bu tomurcuk olmadan hayatta kalamaz. Yapraklarından elde edilen lif sandalet, çatı örtüsü ve sepet yapımında kullanılmıştır.
