Verbascum phlomoides (Yünotu)

Verbascum phlomoides (Yünotu), Sıracaotugiller ailesine bağlı Sığırkuyruğu cinsinden genellikle 30 ila 200 cm büyüyebilen iki yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Boyunca grimsi ya da sarımsı kaba tüylü ve salgısız tüylüdür. Gövde silindirik ve genellikle basittir. Taban yaprakları dikdörtgensi ya da genişçe eliptik, 5 ila 45 cm uzunluğunda ve 3 ila 15 cm genişliğinde, zaman zaman tabanda kısaca lobludur. Yaprak sapı 4 ila 8 cm uzunluğundadır. Gövde yaprakları taban yapraklarına benzer ancak daha küçüktür. Çiçek durumu genellikle basit ve 2 ila 9 arası çiçekten oluşan sıkı bir küme halindedir. Çanak lobları mızraksıdır ve uçları sivridir. Taç sarı renklidir. Kapsül genişçe yumurtamsı eliptik ve yoğun kaba tüylüdür. Çiçekler erseliktir. Dilimizde yün otu ve turuncu sığırkuyruğu adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Doğal olarak Avrupa ile Orta Asya arasında kalan bölgede yayılış gösterir ancak günümüzde Amerika kıtasına da dağılmıştır. Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve orman açıklıklarında görülen bitki umumiyetle haziran ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 500 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Latince sakallı anlamına gelir. Cinse bağlı birçok türde uzun ve yoğun tüyler görülür. Epitet Antik Yunanca Phlomis gibi anlamına gelir. Türün Phlomis (çalba) cinsi ile yüzeysel benzerliğine işaret eder.

Kullanımı#

Parazitleri vücuttan atmak için başvurulmuştur. Çiçek ve yaprakları yatıştırıcı, antiseptik, büzücü, sakinleştirici, yumuşatıcı, balgam söktürücü, göğüs ağrısı giderici ve yara iyileştiricidir. Öksürük, bronşit, astım ve boğaz tahrişleri gibi çeşitli solunum yolu şikayetlerinin tedavisinde dahili olarak kullanılır. Çiçekli iken hasat edilir, hızlı ve özenli biçimde kurutulur. Aksi takdirde tıbbi özelliklerini kaybeder. Bitki fare ve sıçanları uzaklaştırmak için kullanılmıştır.