Tilia platyphyllos (Yaz ıhlamuru)

Tilia platyphyllos (Yaz ıhlamuru), Ebegümecigiller ailesine bağlı Ihlamur cinsinden genellikle 30 ila 40 metre büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Taç kubbemsidir. Genç gövdeler kırmızımsı kahverengi iken zamanla koyu griye döner ve çatlaklar belirir. Sürgünler kırmızımsı kahverengidir ve havlıdır. Yapraklar basit ve almaşlı dizilişlidir. Yapraklar 6 ila 9 cm uzunluğundadır. Bunların, özellikle damarları olmak üzere alt yüzeyleri tüylü, yumurtamsı ila yüreksi ve orta ila koyu yeşil renklidir. Yaprak kenarları keskin biçimde testere dişli ve tabanı yüreksidir. Yaprak sapı havlı ve 3 ila 4 cm uzunluğundadır. Bunlar güz aylarında sarı renge dönerler. Çiçekler küçük, kokulu, sarımsı beyaz renkli ve 2 ila 6 adet kümeler halindedir. Kapsül güçlü biçimde çıkıntılıi yuvarlak, kaba tüylü ve krem renklidir. Tohumlar meyve başına 1 ila 3 adettir. Dilimizde yaz ıhlamuru adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Avrupa ile Kafkasya arasında yayılış gösterir ancak peyzaj bitkisi olarak yaygın biçimde dikilmektedir. Park ve bahçelerde görülen bitki umumiyetle haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca Ulmus ve Populus nigra ile benzer bir köke sahiptir ve geniş yapraklı anlamını vermektedir. Bu bağlamda ıhlamur yapraklarının dairesel biçimlerine işaret etmektedir. Dilimizdeki ıhlamur kelimesi Antik Yunanca orijinlidir. Epitet Latince geniş yapraklı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yaprak yapısına işaret eder.

Kullanımı#

Genç yaprakları taze olarak tüketilmektedir. Bunlar ayrıca salatalara da eklenir. Çiçek ve erken dönemdeki meyveleri ezilerek çikolata ikamesi olarak kullanılır. Ayrıca çiçeklerinden çay elde edilir. Çiçekleri demlenerek soğuk algınlığı ve terleme tedavisinde kullanılmıştır. Çayı spazm çözücü, terletici, balgam söktürücü, müshil ve yatıştırıcıdır. Bu çay ayrıca hazımsızlık, yüksek tansiyon, arter sertleşmesi, histeri, kusma ve çarpıntı vakalarında etkilidir. Çiçekler, narkotik etkilerinden dolayı, sadece yeni açıldıklarında hasat edilmelidir.