Taraxacum laxum (Gevşek çıtlık)

Taraxacum laxum (Gevşek çıtlık), Papatyagiller ailesine bağlı Karahindiba cinsinden genellikle 10 ila 20 cm büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Sıkapa pembemsi yeşil renkli ve seyrekçe ağsı tüylü olup yapraklardan daha uzundur. Yapraklar 13 ila çok sayıda ve mızraksı ya da dikdörtgensi mızraksıdır. Yaprağın her iki tarafında 4 ila 6 adet lob bulunmaktadır. Terminal lob tebersi okbaşlı ve sivri uçludur. Yanal loblar üçgensi, ucu sivri, geriye kıvrık ve loblar arası bizsi dişlidir. Yaprak sapı morumsu, ağsı tüylü ve yaprağın 1/3 uzunluğundadır. Orta damar yeşil renklidir. Kömeç 2,5 cm çapında, dilsi çiçekçikler soluk renkli ve arka yüzeyleri grimsi mor şeritlidir. İnvolukrum 1 cm uzunluğunda ve 1,2 cm genişliğindedir. Dış bırahte yumurtamsı ya da mızraksı, geriye kıvrık ve ince beyaz kenarlıdır. İç bırahte koyu yeşil, beyaz kenarlı ve hafifçe boynuzludur. Tepecik sarımsı ya da açık yeşil renklidir. Kapçık kahverengi, kaba dikenli ve ucu kıvrıktır. Gaga 7 ila 8 mm uzunluğundadır. Sorguç beyaz renkli ve 6 mm uzunluğundadır. Dilimizde gevşek çıtlık adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Taraxacum laxum doğal olarak Türkiye, Suriye ve Irak’te yayılış gösterir. Alpin çayırlar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle nisan ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 30 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Arapça yoksul otu anlamına gelir ve bu bağlamda bitkilerin kıtlık zamanlarda tüketilmesine işaret etmektedir. Bitkiden bu isimle ilk bahsedenler Râzî ve İbn-i Sînâ’dır. İkinci bir görüşe göre Antik Yunanca hastalık devası anlamına gelmektedir. Özellikle Taraxacum officinale (karahindiba), antikçağdan beri hayli yaygın bilinen ve kullanılan tıbbi bir bitkidir. Epitet Latince gevşek anlamına gelmektedir.