Taraxacum hybernum (Kış çıtlığı)

Taraxacum hybernum (Kış çıtlığı), Papatyagiller ailesine bağlı Karahindiba cinsinden genellikle 5 ila 15 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Sıkapa pembe renkli, yapraklardan uzun ve kömeçin altında ağsı tüylüdür. Yapraklar 6 ila 10 adet, şeritsi ters mızraksı, iki tarafta 2 ila 4 adet loblu ve terminal lob üçgensidir. Yaprak sapı yaprak ayasının 1/3 uzunluğundadır. Kömeç 1,5 ila 2 cm çapında ve çiçekler üst yüzeyde sarı iken alt yüzeyde mor şeritlidir. Dış bırahteler yaslanıcı, mızraksı yumurtamsı, ortası koyu çizgili ve kenarları zarsıdır. İç bırahteler dikdörtgensi ya da şeritsi, ortası koyu çizgili ve kenarları zarsıdır. Tepecik sarı renkli, kapçık saman renkli ve sorguç beyaz renklidir. Dilimizde kış çıtlığı adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Taraxacum hybernum doğal olarak Bulgaristan, Kırım ve Türkiye’de yayılış gösterir. Kumlu bölgeler, çayırlar ve orman sınırlarında görülmektedir. Umumiyetle eylül ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Arapça yoksul otu anlamına gelir ve bu bağlamda bitkilerin kıtlık zamanlarda tüketilmesine işaret etmektedir. Bitkiden bu isimle ilk bahsedenler Râzî ve İbn-i Sînâ’dır. İkinci bir görüşe göre Antik Yunanca hastalık devası anlamına gelmektedir. Özellikle Taraxacum officinale (karahindiba), antikçağdan beri hayli yaygın bilinen ve kullanılan tıbbi bir bitkidir. Epitet Latince kışı geçen anlamına gelir ve açık bir şekilde türün kış mevsiminden önce çiçek açmasına dikkat çekmektedir.