Taeniatherum caput-medusae (Kılçık arpası)
Taeniatherum caput-medusae (Kılçık arpası) oldukça agresif olan ve kısa süre içinde çayırlarda dominant tür haline gelen bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Taeniatherum caput-medusae: 17/06/2025; Ballıkayalar; 70 m.; ormanlık. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Poales
- Aile:
Poaceae
- Cins:
Taeniatherum
- Literatür:
Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk S.S.S.R., Ser. 1, Fl. Sist. Vyssh. Rast. 1: 22 (1933).
- Yazar:
(L.) Nevski
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Taeniatherum caput-medusae (Kılçık arpası), Buğdaygiller ailesine bağlı Kılçıkarpası cinsinden genellikle 5 ila 50 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.
Tanımı#
Saplar dik ya da yatık yükselicidir. Yaprak kılıfı kulakçığı oraksıdır. Dil kirpiksiz zarsıdır. Yaprak ayası dürülmüş, 3 ila 12 cm uzunluğunda, 2 ila 5 mm genişliğinde ve mavimsi yeşil renklidir. Çiçek durumu salkımlar halinde, salkımlar tek, dikdörtgensi, iki taraflı ve 3 ila 7 cm uzunluğundadır. Başçıklar şeritsi, sırt bölümünde sıkıştırılmış, 8 ila 12 mm uzunluğunda ve 1 verimli çiçekçiklidir. Bunlar verimli çiçekçiklerin altında eklemlerinden ayrılmaktadır. Dışkavuzlar paralel, kalıcı, çiçekçik tepesini aşmakta ve içkavuzlara paralel ya da tepede geriye kıvrıktır. Alt ve üst dışkavuz bizsidir. Verimli içkavuz mızraksı, 8 ila 12 mm uzunluğunda, kıkırdaklı, omurgasız, tek kılçıklı, sipsivri uçlu ve 5 damarlıdır. Daneler şeritsi, sırt bölümünde sıkıştırılmış ve tepede tüylüdür. Dilimizde kılçık arpası adı ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ile Orta Asya arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Ancak günümüzde Amerika kıtasına da dağılmıştır. Orman sınırları, çayırlar ve yol kenarında görülmektedir. Umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda Gebze ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Antik Yunanca şerit kılçıklı anlamına gelir ve cinsin içkavuz kılçıklarının tabanda düz olmasına işaret etmektedir. Epitet Latince medusa başı anlamına gelir. Açık bir şekilde türün kılçık yapısına dikkat çekmektedir. Stheno ve Euryale ile birlikte Phorcys ve Ceto’nun üç kızından biri olan Medusa (Μέδουσα), ani ve aşırı korku nedeniyle taşlaşma hissini temsil ediyordu. Yılan saçlı olarak temsil edilen üç kız kardeşten, tek ölümlü olanı olan Medusa, bu karakteristik özelliği nedeniyle en çok bilinen kardeş haline gelmiştir. Böylece dağınık saç benzeri yapılar oluşturan türler için tercih edilmiştir.
