Scleranthus annuus subsp. collinus (Zar kınavel)

Scleranthus annuus subsp. collinus (Zar kınavel), Karanfilgiller ailesine bağlı Kınavel cinsinden genellikle 1 ila 8 cm büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Halihazırda Türkçe kaynaklarda Scleranthus annuus subsp. verticillatus adı ile geçmektedir. Uzun bir kazık köke sahiptir. Gövdeler yatık ila dik ve çok dallıdır. Yapraklar 4 ila 6 mm uzunluğunda, iğne benzeri ya da keskin ve sivri uçlu şeritsidir. Yapraklar sapsız, gövdede karşılıklı dizilişli, tabanda ise kaynaşıktır. Çiçekler çift ya da en çok beş çiçekten oluşan salkımlar halindedir. Taç yaprak görülmemektedir, çan şeklinde yeşil ve taç yaprak biçiminde çanak yaprakları vardır. Çiçekler erseliktir. Sonbaharda filizlenen tohumlar yaz ayında çiçek açar ve yaz sonunda ölmüş olurlar. Bahar aylarında filizlenen tohumlar ise ilk yıl çiçek açmayıp sonraki yıl çiçek açarlar. Dilimizde zar kınavel adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Scleranthus annuus subsp. collinus doğal olarak Güney Avrupa ve Kafkasya arasındaki bölgede yayılış gösterir. Taşlık bölgeler ve yamaçlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 400 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Gebze ve Körfez ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca sert çiçekli anlamına gelir ve bu bağlamda çiçek örtüsünün dokusuna işaret eder. Cinsin Türkçe adı olan kınavel kelimesi cinsin önceki adı olan Knavel’den türetilmiş gibi gözükmektedir. Knavel kelimesi, küçük farklarla da olsa cinsin Avrupa dillerindeki yaygın adıdır. Epitet Latince tek yıllık anlamına gelir. Bu terim, bitkinin tohumdan yetiştiği yıl çiçek açıp meyve verdikten sonra ölmesini ifade etmektedir. Basitçe bitkinin yaşam döngüsü aynı yıl içinde gerçekleşmektedir. Ancak tür bazen iki yıllık döngüye sahip olabilir. Türü, Scleranthus perennis türünden ayırt etmek için tercih edilmiştir. Alt epitet Latince tepede anlamına gelir ve açık bir şekilde alttürün habitat tercihine işaret eder.