Scilla nivalis (Orman sümbülü)

Scilla nivalis (Orman sümbülü), Kuşkonmazgiller ailesine bağlı Sümbülcük cinsinden 10 ila 20 cm büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Halihazırda Türkçe kaynaklarda Scilla bifolia adı ile geçmektedir ancak güncel veri tabanlarına göre bu takson Türkiye’de mevcut değildir. Soğanı 0,5 ila 2 cm uzunluğundadır. Gömlek kahverengi ve pullar pembemsi ya da beyazımsıdır. İki ya da nadiren üç ila yedi arası sayıda yaprak görülmektedir. Yapraklar 7 ila 19 cm uzunluğunda ve 3 ila 15 mm genişliğinde, mızraksı, kavisli, etli ve parlaktır. Sıkapa tek, dik ve dalsızdır. Çiçek kurulu 1 ila 15 arası sayıda çiçek taşır. Çiçekler yukarı bakar ve genellikle koyu mor menekşe renklidir. Nadiren beyaz, pembe ya da mor çiçeklidir. İplikçik 0,5 ila 1 mm uzunluğunda tabanda geniştir. Yumurtalık ters yumurtamsı ya da neredeyse küresel ve 2 ila 3 mm çapındadır. Tohumlar neredeyse küresel, 2 mm çapında ve kahverengidir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Arnavutluk ile Kafkasya arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Ormanlık alanlar, alpin çayırlar ve kayalık bölgelerde görülen bitki umumiyetle şubat ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe, Başiskele ve Gölcük ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adının etimolojisi belli değildir. Metinlerde özellikle Drimia maritima (adasoğanı) soğanı için kullanıldığı görülmektedir. Scilla, Glauco’ya karşılıksız bir şekilde aşık olan bir perinin adıdır. Scilla, büyücü Kirke’den Glauco’nun da kendisine aşık olmasını sağlayacak bir iksir hazırlamasını ister. Gelgelelim Kirke de Glauco’ya aşıktı. İksiri hazırladı ve Scilla’ya verirken iksiri bir göle dökmesini ve o gölde yıkanmasını söyledi. Scilla, Kirke’nin hazırladığı iksiri göle dökerek suyunda yıkandı ancak altı balık kuyruğu, ortası kadın vücudu, baş bölümünde ise altı adet köpek (ya da yılan) kafası olan bir canavara dönüştü. Scilla çaresizlik içinde kendini Sicilya (Scilla ile adanın adı arasında benzerliğe dikkat) adasının orada denize bıraktı. Hayatı boyunca mağaralarda saklandı ve sadece gemileri aramak için (belki Glauco’yu görür ümidiyle) denize açıldı. Mitolojide aşk nedeniyle ıstırap çeken karakterlerin çiçeklere dönüşmesi çok yaygındır. Olasılıkla peri Scilla için de böyle bir durum olmuştur.

Epitet Latince karla kaplı anlamına gelir. Bitkinin karların erimeye başlaması ile birlikte çiçek açmasına dikkat çekmektedir.