Rorippa amphibia (Göl çakandura)

Rorippa amphibia (Göl çakandura), Turpgiller ailesine bağlı Çakandura cinsinden genellikle 40 ila 80 cm büyüyebilen sitolonlu çok yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde sağlam yapılı, dik, içi boş, çıplak ve dallıdır. Taban yaprakları rozet halinde değildir ve az teleksidir. Gövde yaprakları saplı ya da sapsız, taraksı ya da derin teleksi ila ve özellikle su altında olanlarda az teleksi, ters mızraksı ila eliptik, 4 ila 12 cm uzunluğunda, 0,5 ila 3 cm genişliğinde, tabanı kulaksı ya da değil ve kenarı düz ya da dişlidir. Çiçek durumu uzatılmıştır. Çiçek sapı meyve zamanı yatay ila kıvrık ve 7 ila 15 mm uzunluğundadır.

Çanak yapraklar dik, dikdörtgensi ve 2,5 ila 3,5 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar parlak sarı renkli, ters yumurtamsı ve 4 ila 5,5 mm uzunluğundadır. Ercik altı adet olup dördü uzun ikisi kısadır. Başçık yumurtamsıdır. Meyve düz, dikdörtgensi ya da yumurtamsı ve 3,5 ila 5,5 mm uzunluğunda ve 1 ila 3 mm genişliğindedir. Valf çıplaktır. Yumurtalık başına 36 ila 62 adet tohum taslağı vardır. Tohumlar iki sıra halinde, kırmızı kahverengi ve yumurtamsıdır. Genç yaprak ve gövdeleri çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Dilimizde gölçakandura adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak kuzey Afrika Sibirya ve Avrupa’da yayılış gösterir. Ancak günümüzde Amerika kıtasında da doğallaşmıştır. Sulak alanlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1100 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Kartepe ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Saksonca tere anlamına gelir. İlk defa Alman bitki bilimci Euricius Cordus (1486 – 24 Aralık 1535) tarafından kullanılmıştır. Epitet Latince iki yaşayışlı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün hem karada hem de su içinde yaşayabilmesine işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Raphanus aquaticus, foliis in profundas lacinias divisis”tir.