Ranunculus marginatus (Çırnık otu)
Ranunculus marginatus (Çırnık otu) genelde sulak alanların civarında görülen ve bahar başından yaz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Ranunculus marginatus: 29/04/2020; Sapanca Gölü; 42 m.; sulak alan. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Ranunculales
- Aile:
Ranunculaceae
- Cins:
Ranunculus
- Literatür:
Mém. Soc. Linn. Paris 1: 318 (1822).
- Yazar:
d'Urv.
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Sıra:
- Kayıtlar:
Ranunculus marginatus (Çırnık otu), Düğünçiçeğigiller ailesine bağlı Düğünçiçeği cinsinden genellikle 5 ila 30 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.
Tanımı#
Gövdeler dik, seyrek biçimde cılız tüylü, yapraksı ve tabanda dallıdır. Kökten çıkan yapraklar üç loblu ya da üç bölümlüdür. Yaprakların ucu yuvarlak ya da küttür. Çanak yapraklar geri dönüktür. Taç yapraklar 3 ila 12 mm uzunluğundadır. Kapçıklar meyve durumu başına 15 ila 20 adet ve ters yumurtamsı daireseldir. Dilimizde çırnıkotu adı ile bilinmektedir.
Anahtar#
1. Kapçık diskleri pürüzsüzdür var. marginatus
1. Kapçık diskleri sivilcelidir var. trachycarpus
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak Balkanlar ile Afganistan arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Ancak günümüzde işgalci tür olarak dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Nemli ve çamurlu bölgelerde görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 300 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Latince küçük kurbağa anlamına gelir. Muhtemelen cinsin kurbağalar gibi sulak alanlara yakın bulunmalarına atıftır. Bitkinin antikçağdaki diğer adı batrachiondur ve bu da kurbağa otu anlamına gelir. Cinsin bazı türlerinin yaprakları da kurbağa ayaklarını andırmaktadır. Bu cinsin Türkçe adı döğün çiçeğidir. Döğün, Türkçede yakmak/yakan anlamına gelir ve cinse bağlı bazı türlerin usaresinin temas halinde cildi tahriş etmesine işaret eder. Döğün kelimesi ne zaman düğün oldu, bilmiyoruz. Epitet Latince kenarlı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün kapçık ve yaprak yapısına işaret eder. Özgün tanımda bu “cunctis margine callosa cinctis” ve “Species vix spithamaea valde distincta margine seminum et foliorum atque parvitate florum” olarak belirtilmiştir.
