Ranunculus arvensis (Mustafaçiçeği)

Ranunculus arvensis (Mustafaçiçeği), Düğünçiçeğigiller ailesine bağlı Düğünçiçeği cinsinden genellikle 5 ila 30 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde kısa havlı ve dallıdır. Alt yapraklar üç parçalı, üç loblu ya da üç bölümlü iken orta yapraklar çok bölümlüdür. Tohumlar bahar aylarında doğrudan dışarı ekilebilir. Dik bir bitkidir, çiçekler sarı ve taç yapraklar parlaktır. Çanak yapraklar yatıktır. Taç yapraklar 4 ila 6 mm uzunluğundadır. Yapraklar dar loblara ayrılmaktadır. Kapçık dikenlidir. Bu özelliği ile diğer Ranunculus türlerinden ayrılmaktadır. Dilimizde mustafaçiçeği adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Ranunculus arvensis doğal olarak Avrasya ve Kuzey Afrika’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Tarlalarda görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Gebze ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Latince küçük kurbağa anlamına gelir. Muhtemelen cinsin kurbağalar gibi sulak alanlara yakın bulunmalarına atıftır. Bitkinin antikçağdaki diğer adı batrachiondur ve bu da kurbağa otu anlamına gelir. Cinsin bazı türlerinin yaprakları da kurbağa ayaklarını andırmaktadır. Bu cinsin Türkçe adı döğün çiçeğidir. Döğün, Türkçede yakmak/yakan anlamına gelir ve cinse bağlı bazı türlerin usaresinin temas halinde cildi tahriş etmesine işaret eder. Döğün kelimesi ne zaman düğün oldu, bilmiyoruz. Epitet Latince ekili alan anlamına gelir. Türün habitat tercihine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae australioris agris” olarak belirtilmiştir.

Kullanımı#

Ateş, gut ve astım tedavisinde kullanılmıştır. Romatizmal ağrılarda diz ve parmaklara lapa halinde uygulanır. Taze bitkinin tüm parçaları zehirlidir ancak kurutularak ya da ısıtılarak toksinlerden arındırılabilir. Ayrıca ciltte kabarcıklara neden olan güçlü buruk bir usaresi vardır.