Physalis philadelphica (Tomatillo)

Physalis philadelphica (Tomatillo), Patlıcangiller ailesine bağlı Altınçilek cinsinden genellikle 20 ila 150 cm boylanabilen, dik ila yayılıcı ve tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde dallı, tüysüzce ya da seyrekçe havlıdır. Yapraklar mızraksı ila yumurtamsı mızraksı, uçları sivri ya da küt, tabanda eğik, yaprak ayası 2 ila 6 cm uzunluğunda, kenarları dişlidir. Yaprak sapı 3 ila 8 cm uzunluğunda ve yoğun biçimde havlıdır. Çanak çiçek zamanı 3 ila 4 mm uzunluğunda, lobları üçgensi, uçları küt ya da sivri iken meyve zamanı küresel, 2 ila 3 cm çapında, zarsı, yeşil renkli, tabanda yuvarlaktır. Çiçek çan biçimli, 5 ila 7 mm uzunluğunda, sarı renkli ve tabanda mor noktalıdır. Meyve yeşil ya da mor renkli ve yapışkandır. Dilimizde tomatillo ve pırıp adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Physalis philadelphica doğal olarak Orta Amerika’da yayılış gösterir ancak günümüzde tropik ve ılıman kuşaklarda doğallaşmıştır. Tahrip edilmiş araziler, tarlalar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 200 ila 1000 metreye kadar olan rakımlarda Körfez, Kandıra ve İzmit ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca mesane anlamına gelir. Meyve yapısına işaret eder ve bu nedenle mesane ile ilgili sorunların tedavisinde kullanılırdı. Epitet Latince Philadelphia, ABD anlamına gelir. Şehir türün doğal yayılış alanında yoktur ancak olasılıkla buradan toplanan bir örnekten tanımlanmıştır.

Kullanımı#

Domatesten daha önce kültüre alınmış olup Maya ve Aztek kültürlerinin önemli bir parçasıydı. Erken dönemde daha ekşi iken zamanla tatlılaşır. Her iki dönemde de hasat edilerek tüketilmiştir. Meyve çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Domates ikamesi olarak kullanılabilir. Meyvesinin suyu gözleri yıkamak için kullanılmıştır. Meyveleri hariç bütün parçaları zehirlidir.