Paeonia (Ayıgülü)
Paeonia (Ayıgülü) hoş kokulu göz alıcı çiçekler açan ve halihazırda sayısız kültivarı bulunan popüler süs bitkilerin içeren bir cinstir.
Paeonia (Ayıgülü) çok yıllık otlar ya da zaman zaman çalılardan oluşan bir cinstir. Kökler etli ve kalın ancak uca doğru daralmış ya da yumruludur. Gövdeler ya da mevcut yılın dalcıkları silindiriktir ve tabanlarında birkaç kalıcı pul bulunmaktadır. Yapraklar almaşlı dizilişli ve üç loba bölünmüştür. Ayrıca her lob yeniden üçe bölünür. Çiçekler iri ve gösterişlidir. Meyve folikül formunda, tohumlar siyah ya da kahverengi, küresel ya da yumurtamsı ve en çok 1,3 cm çapındadır. Cins kuzey yarımküreye özgüdür. Şakayık bitkisinin dikildiği yere kötü ruhların gelemeyeceğine, bitkinin küçük bir parçasının üzerinde taşındığında büyüden korunulacağına inanılırdı. Tohumdan çiçek açma zamanına kadar olan süre oldukça uzun olduğu için doğadaki örnekler ticari amaçlarla sökülmekte bu da cinsin doğal popülasyonlarını tehdit etmektedir. Kökü kurutularak muska gibi boyna asıldığında sarayı tedavi edeceğine ve kabusları önleyeceğine inanılırdı. Bitki utancı simgeler.
Cins adını tanrıların hekimi Paeon’dan (Παιάν) almaktadır. Hades ve Ares gibi büyük tanrıların Troya savaşı esnasında aldıkları yaralarını iyileştirmesi ile bilinen Paeon, tıp tanrısı Aesculapius’un öğrencisidir. Pluto’nun Hercules’den aldığı yaraları da iyileştirmiştir. İlk defa bereket tanrıçası ve titan Leto’ya bir bitkinin kökünü sunarak onun doğum esnasında yaşadığı acıları azaltmıştır. Bu hikâye nedeniyle şakayık tohumları antikçağda hamile kadınlar tarafından kullanılmıştır. Öğrencisi Paeon’un ünlenmesi, hocası Aesculapius’un onu kıskanmasına ve ölümle tehdit etmesine neden olur. Zeus (bazı kaynaklarda Pluto), Paeon’u Aesculapius’ta korumak için onu bir şakayığa dönüştürür. Dilimizdeki karşılığı olan şakayık Arapça (شقايق) mahreçlidir ve Arapça’da Anemone cinsini tanımlamak için kullanılır.
