Myosotis lithospermifolia (Taş boncukotu)

Myosotis lithospermifolia (Taş boncukotu), Hodangiller ailesine bağlı Unutmabeni cinsinden genellikle 35 cm büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Genellikle tabandan itibaren çok dallıdır. Bütün bitki yoğun tüylü ve grimsi yeşil renklidir. Taban yaprakları 6 cm uzunluğunda ve 1 cm genişliğinde, darca ters yumurtamsı ila eliptik, tepede küt ve belirgin olmayan biçimde saplıdır. Gövde yaprakları oldukça darca ters yumurtamsı ila şeritsi, çok sayıda, yukarı doğru gidildikçe uzunluğu kısalan biçimdedir. Çiçek kurulu çok dallıdır. Çiçek sapı 6 mm uzunluğunda ve dik ya da yayıktır. Çanak, meyve zamanı 5 mm uzunluğunda, kalıcı, yoğun tüylü, çok sayıda kancalı yayık ila kıvrık kıllıdır. Taç ayası 6 mm çapında, tekerleksi ve açık mavi renklidir. Meyve 1,8 mm uzunluğunda, 1 mm genişliğinde, darca oval ve grimsi siyah renklidir. Dilimizde taş boncukotu adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak İran, Kafkasya ve Türkiye’de yayılış gösterir. Çalılık, kayalık bölgeler ve orman açıklıklarında görülmektedir. Umumiyetle nisan ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi 200 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca kaynaklıdır ve fare kulağı anlamına gelmektedir. Bu cinse bağlı türlerin taç yapraklarının fare kulağını andırmasına işaret eder. Geleneksel Arapça metinlerde buna uygun olarak bitki azan’ül-far (آذان الفار) olarak geçmektedir. Bitkinin çoğu dildeki yaygın adı ise unutma benidir. Buna göre Hz. Adem, canlıların isimlerini meleklerin karşısında sayarken oldukça ufak bu bitkiyi gözden kaçırmış. Bitki de dile gelerek “beni unutma” diye seslenmiş. Bunun üzerine bitkinin adı “unutma beni” olarak kalmıştır. Epitet Latince Lithospermum yapraklı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yapraklarının hodangiller cinsi Lithospermum (Taşkesen) ile benzerliğine işaret eder. İşin doğrusu lithospermum Antik Yunanca taş tohumlu anlamına gelir ve bitkinin Türkçe adında yer alan taş kelimesinin buradan çıkarıldığını düşünmekteyiz.