Mutarda arvensis (Hardal otu)

Mutarda arvensis (Hardal otu), Turpgiller ailesine bağlı Hardal cinsinden bir bitkidir.

Tanımı#

Halihazırda bazı kaynaklarda Sinapis arvensis ve Rhamphospermum arvense adları ile geçmektedir. Genellikle 20 ila 80 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde dik, dallı, çizgili ve özellikle tabana doğru sert tüylerle kaplıdır. Taban yaprakları dikdörtgensi, oval, mızraksı, lirsi ya da az teleksi ve kenarları dişli, 4 ila 18 cm uzunluğunda ve 2 ila 5 cm genişliğindedir. Gövde yaprakları daha kısa, kısa saplı ya da sapsız ve kenarları kabaca dişlidir. Çiçek kurulu salkım halinde ve dört sarı taç yapraklıdır. Meyve düzleştirilmiş dört köşeli, gagalı ve 3 ila 5 cm uzunluğundadır. Tohumlar pürüzsüz, koyu kırmızımsı kahverengi ve 1 ila 1,5 mm çapındadır. Dilimizde hardal otu, acırga, eşek turpu, manamıh, manamuh, mananık, mananik, tüppek ve yabani hardal adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Kuzey Afrika, Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir ancak günümüzde neredeyse dünyanın tamamına dağılmıştır. Yol kenarı ve tahrip edilmiş arazilerde görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Arapça hardal anlamına gelir, buna göre Latince aynı anlama gelen mustum kelimesinden çekilmiştir. Epitet Latince ekili alan anlamına gelir ve açık bir şekilde türün habitat tercihine işaret etmektedir. Özgün tanımda bu “Habitat in agris Europae” olarak belirtilmiştir.

Kullanımı#

Genç yapraklar tüketilmektedir. Yaprakları salatalara eklenmiştir. Tohumları çimlendirilerek yenilmektedir. Tohumu öğütülerek çeşni olarak kullanılmıştır. Tohumlarından mutfaklık yağ elde edilmektedir.

Tohumlarından elde edilen yağ sabun yapımında kullanılmaktadır.

Meyve olgunlaştıktan sonra tüketilmesi zehirlenmelere neden olabileceği rapor edilmiştir.