Minuartia micrantha (Kuzey tıstısı)
Minuartia micrantha (Kuzey tıstısı) genelde kayaların üzerinde yetişen ve bahar sonundan yaz sonuna kadar çiçek açan nadir bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Minuartia micrantha: 26/04/2025; Serindere Kanyonu; 450 m.; ormanlık. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Caryophyllales
- Aile:
Caryophyllaceae
- Cins:
Minuartia
- Literatür:
Fl. URSS 6: 884 (1936).
- Yazar:
Schischk.
Fotoğrafları
- Dağılım:
Minuartia micrantha (Kuzey tıstısı), Karanfilgiller ailesine bağlı Tıstısotu cinsinden bir bitkidir.
Tanımı#
Minuartia anatolica ile yakındır. Genellikle 5 ila 15 cm büyüyebilen bir bitkidir. Yaprak demetleri genellikle çiçek açma zamanı açıktır. 3 ila 20 arası çiçek taşır. Sap ve çanak yapraklar genellikle tüysüz ya da mumludur. Çanak yapraklar 2 ila 3 mm uzunluğunda ve yumurtamsı mızraksıdır. Taç yapraklar, çanak yapraklarla aynı uzunluktadır. Dilimizde kuzey tıstısı adı ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak Türkiye ve Kafkasya’da yayılış gösterir. Makilik, yamaç ve kayalık alanlarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 700 ila 1200 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins 1693-1768 yılları arasında yaşamış Katalan bitki bilimci Juan Minuart’a adanmıştır. Avrupa ve kuzey Afrika’yı kapsayan bitki gezilerine çıkmış ve çok sayıda bitki örneği toplamıştır. Linnaeus ile de yakın arkadaş olan Minuart’ın, bitki bilim alanına yaptığı katkılar nedeniyle adı ölümsüzleştirilmiştir. Bitkinin Türkçe adı olan tıstıs ile ilgili detaya ulaşamadık. Çıkardığı ses nedeniyle haziran böceği (Polyphylla fullo) ülkemizde tıstıs böceği olarak da bilinir. Belki bitkiler de rüzgarda benzer bir ses çıkarıyordur. Epitet Antik Yunanca küçük çiçekli anlamına gelir. Türün çiçek boyutuna işaret eder, ancak türün çiçek boyutu cins özelinde ele alındığında küçük sayılmaz, bu durumda atıf başçık (anther) boyutuna olabilir.
