Medicago monspeliaca (Bayır gurniği)

Medicago monspeliaca (Bayır gurniği), Baklagiller ailesine bağlı Karayonca cinsinden genellikle 3 ila 15 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde yaslanıcı havlı, yatık ve tabanda dallıdır. Kulakçıklar ok başı gibi ve dişli ila kesiklidir. Yaprakçıklar genişçe ters yumurtamsı kamamsı, üst yarısında minik dişli, 5 ila 13 mm uzunluğunda ve 4 ila 10 mm genişliğindedir. Çiçek durumu 6 ila 18 arası çiçek taşımaktadır. Yaprak koltuklarında sıkı bir top halinde ve çiçek durumu sapı neredeyse yoktur. Çanak çan biçiminde, 2,5 ila 3 mm uzunluğunda, dişleri mızraksı bizsidir ve hafifçe tüpten uzundur. Taç sarı renkli, 4 mm uzunluğundadır. Meyveler şeritsi, ters kıvrık, 7 ila 20 mm uzunluğunda ve 1 ila 1,5 mm genişliğinde, tüylü ya da tüysüzdür. Tohum meyve başına çok sayıda, baklavamsı yumurtamsı, 1,5 mm uzunluğunda ve kabarcıklıdır. Dilimizde bayır gurniği ve som çemenotu adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Kayalık yamaçlar, tarlalar ve çalılıklarda görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1500 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Gebze ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Latince Medya anlamına gelir. Roma uygarlığında önemli bir yeri olan Medicago sativa’nın Media bölgesinden Avrupa’ya taşınmış olmasına işaret eder. Bitki geldiği coğrafyanın adı ile anılmıştır. Epitet Latince Montpellier, Fransa anlamına gelir. Türün tip yerine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat Monspelii” olarak belirtilmiştir.