Malva nicaeensis (İlmikotu)

Malva nicaeensis (İlmikotu), Ebegümecigiller ailesine bağlı Ebegümeci cinsinden genellikle 20 ila 60 cm büyüyebilen ve seyrek ila yoğun biçimde basit ve yıldızsı tüylü tek ya da iki yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövdeler yatık yükselici, sarılıcı ila yükselici ve ülgerli kıllıdır. Sitipüller kalıcı, yumurtamsı, 4 ila 6 mm uzunluğunda, 3 ila 5 mm genişliğinde; yaprak sapı ayanın 2 ila 5 katı uzunluğunda; yaprak ayası dairesel ila böbreksi, 2 ila 4 cm uzunluğunda, 2 ila 4 cm genişliğinde, tabanı yüreksi ila kesik, kenarı dişli, dalgalı ya da 5 ila 7 adet loblu, ucu sivri, yuvarlak ya da küt ve yüzeyi basit tüylüdür.

Taç yapraklar pembe ila leylak renkli iken kuruduklarında mavimsi, genellikle koyu renkli damarlı, 5 ila 15 mm uzunluğunda ve çıplaktır. Ercik sütunu 2 ila 2,5 mm uzunluğunda, yoğun biçimde havlı, boyuncuk 7 ila 10 adet dallı ve tepecik 7 ila 10 adettir. Şizokarp 6 ila 7 mm çapında, merikarplar 7 ila 10 adet ve yüzeyi kıllı ya da çıplaktır. Tohumlar koyu kahverengi ve 2 ila 2,5 mm uzunluğundadır. Dilimizde ilmik otu, ebegömeci, ebegömeç ve ebegümeci adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Malva nicaeensis doğal olarak Avrupa Batı Asya’da yayılış gösterir. Ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Tarla, tahrip edilmiş araziler ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Derince, Gebze ve Kartepe ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca yumuşak anlamına gelir. Cinsin rahatlatıcı etkilerine işaret eder. Cins adı için hem Dioscorides hem de Theophrastus malakhe (μαλάχη) kelimesini kullanmakta olup, kelime Latinceye malva olarak geçmiştir. Tam olarak Türkçedeki ebegümeci kelimesinin karşılığıdır. Epitet Latince Nice, Fransa anlamına gelir. Türün tip yerine işaret eder.

Kullanımı#

Yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Bitkiden ve tohum başlarından krem, sarı ve yeşil boyalar elde edilmiştir. Kökler kaynatılarak saç durulamasında kullanılmıştır.

Migrenli baş ağrısının tedavisinde kaynatılarak kullanılmıştır. Yapraklar ısıtılarak ağrının giderilmesi için baş veya mideye uygulanmıştır. Özellikle çocuklarda ateş tedavisinde kökler kaynatılarak kullanılmıştır. Yaprakları ağrı gidericidir. Ayrıca ülser, kadın hastalıkları, romatizma ve öksürük tedavisinde kullanılır.