Lipandra polysperma (Kursalık)

Lipandra polysperma (Kursalık), Horozibiğigiller ailesine bağlı Kursalık cinsinden bir bitkidir.

Tanımı#

Halihazırda Türkçe kaynaklarda Chenopodium polyspermum adı ile geçmektedir. Genellikle 10 cm ila 1 metre büyüyebilen dik ya da yatık tek yıllık bir bitkidir. Gövde dalları genellikle almaşlı, tabandakiler ise zaman zaman karşılıklı dizilişlidir. Yapraklar almaşlı dizilişli, 8 cm uzunluğunda ve 3 cm genişliğinde, ovat ila eliptiktir ve kenarları düzdür. Çiçek kurulu yaprak benzeri bırahtelerin koltuklarında belirir. Meyve zamanı çiçek örtüsü değişmeden kalır. Tohumlar küreseldir. Dilimizde kursalık ve çok tohumlu kazayağı adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Lipandra polysperma doğal olarak Avrupa ve tropikal Asya’da yayılış göstermektedir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümünde doğallaşmış durumdadır. İstilacı bir tür olarak kabul edilmektedir ve özellikle bahçe bitkilerine karşı rekabet gücü yüksektir. Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle haziran ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 600 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ve Kartepe ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adının kaynağı belirgin değildir. Alfred Moquin-Tandon’un özgün tanımında herhangi bir ipucu mevcut değildir. Bununla birlikte Antik Yunanca lipa (λίπα) çok, andra (ἀνδρός) erkek anlamına gelmektedir. Bitkinin çok sayıda tohum üretmesi ile bir bağıntı kurulmuş olması muhtemeldir. Epitet Antik Yunanca çok tohumlu anlamına gelir. Açık biçimde bitkinin çok sayıda tohum üretmesine işaret eder.

Kullanımı#

Yapraklar ve genç sürgünler ıspanak gibi yenilmektedir. Yapraklar çiğ olarak aşırı tüketilmemelidir. Tohumlar öğütülerek ekmek yapımında kullanılmaktadır. Tohumlar kullanılmadan önce suda bekletilmelidir.

Bitkiden yeşil boya elde edilmiştir. Külleri potasyum kaynağıdır.