Jasminum officinale (Yasemin)

Jasminum officinale (Yasemin), Zeytingiller ailesine bağlı Yasemin cinsinden sarmaşık formlu bir çalı olup 0,4 ila 5 metre boylanabilir.

Tanımı#

Dalcıklar köşeli ya da oluklu, çıplak, seyrekçe havlı ya da üst üste binici tüylüdür. Yapraklar karşılıklı dizilişli, az teleksi ya da teleksi bileşik, sıklıkla dalcıkların tabanında basittir. Yaprak sapı 0,4 ila 4 cm uzunluğunda, çıplak ya da üst üste binici tüylüdür. Yaprakçıklar 3 ila 9 adet, çıplak ya da seyrekçe üst üste binici tüylerle havlıdır. Terminal yaprakçık yumurtamsı ya da darca eliptik, 0,5 ila 4,5 cm uzunluğunda ve 0,2 ila 2 cm genişliğinde, tabanı kesik, ucu sivri ya da sipsivri ya da nadiren küttür.

Yanal yaprakçıklar yumurtamsı ila eliptik ya da neredeyse dairesel, 0,3 ila 3 cm uzunluğunda ve 2 ila 13 mm genişliğinde, tabanı yuvarlak ya da kesik, ucu sivri ya da küttür. Talkım şemsiyemsi ya da neredeyse şemsiyemsi, terminal ya da nadiren koltuklarda, 1 ila 10 çiçeklidir. Bırahte şeritsi ve 1 ila 10 mm uzunluğundadır. Çiçek sapı 0,4 ila 2,5 cm uzunluğundadır. Çiçekler hoş kokuludur. Çanak fincansıdır. Taç beyaz ve zaman zaman dış yüzeyi kırmızı renklidir. Meyve olgunlaştığında mor renkli ve küresel ya da elipsoittir. Dilimizde yasemin, beyaz yasemin ve hakiki yasemin adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Türkiye ile Çin arasındaki bölgede yayılış gösterir. Bitkinin yayılış alanı İpek Yolu ile birebir uyumludur. Ancak günümüzde dünyanın diğer bölgelerinde de yetiştirilmektedir. Yol kenarı ve bahçelerde görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda Derince ve İzmit ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Farsça yasemin anlamına gelir. Farsça tanrının hediyesi anlamına gelir. Epitet Latince tedavi edici anlamına gelir. Türün geleneksel tıpta kullanılmasına işaret eder.

Kullanımı#

Çiçekler yenilebilir ya da aroma verici olarak çaya eklenir. Çiçekleri kurutularak çay yapılmıştır. Çiçeklerinden elde edilen yağ çeşitli gıdalarda çeşni olarak kullanılmıştır. Çiçeklerinden değerli bir parfüm elde edilmektedir. Yaprakların suyu kulak şikayetlerinde kullanılmıştır. Yapraklarına ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak başvurulmuştur. Kökü saçkıran vakalarında kullanılmıştır. Çiçekler afrodizyak, antiseptik, spazm çözücü, süt arttırıcı ve toniktir. Aromaterapide kullanılmaktadır. Depresyon, sinirsel gerginlik, iktidarsızlık, soğukluk, âdet bozuklukları ve zayıf sindirim vakalarında başvurulmuştur.